07.06.2013

Zabilježen pad kvaliteta života u odnosu na prošlu godinu! Administrativni aparat u većini opština i gradova još glomazniji. Lokalni budžeti u dubiozi. Drastične razlike između stanja u pojedinim lokalnim zajednicama. Građani zadovoljni jedino o

Istraživanje Centara civilnih inicijativa, o prosječnom indeksu kvaliteta života građana, provedeno u 14 opština i gradova[1] BiH, obuhvaćenih projektom „Lokalna uprava za kvalitet života građana – faza 2“, koji finansira Evropska unija, pokazalo je da je došlo do pada ovog indeksa za čak 5,5% u odnosu na istraživanje provedeno prije godinu dana, i da taj indeks sada iznosi 47,48 od maksimalnih 80,00.

Istraživanje pokazuje da je adiministrativni aparat u opštinama i dalje preskup, a umjesto nužnog smanjenja, u međuvremenu je postao još glomazniji. Najlošiji odnos zaposlenih u administraciji i broja stanovnika kao i ranijih godina i dalje imaju Trebinje i Mostar, gdje 1 administrativni radnik dolazi na svega 170–190 stanovnika, što znači da je došlo do dodatnog pogoršanja stanja registrovanog u periodu prije godinu dana. Opština Bihać je, u 2012. godini, imala procentualno najveće izdvajanje iz budžeta za plate i naknade zaposlenih u administraciji - preko 28%. Većina opština zadržala je raniji nivo odborničkih naknada, a među posmatranima, najveće odborničke naknade ima Banjaluka - 850 KM, dok su najmanje naknade u Livnu - 220 KM. Istovremeno, izdvajanja za rad mjesnih zajednica su minimalna, dok u čak 4 od 14 posmatranih opština one uopšte i ne postoje.

U oblasti komunalnih usluga, do poskupljenja je došlo tek nakon lokalnih izbora 2012.godine. Najskuplju vodu piju građani Bijeljine, sa cijenom od 1,39 KM/m³, a ista je i cijena kanalizacije. Za razliku od njih, građani Zenice vodu plaćaju svega 0,47 KM/m³.

BDP po glavi stanovnika u opštinama za 2011. godinu (za 2012. podatak još nije dostupan) varirao je od oko 5.600 KM u Foči, do 10.960 KM u Banjaluci i 18.820 KM u Novom Sarajevu što ukazuje na blago povećanje u odnosu na 2010. godinu. Istovremeno, procenat domaćinstava sa ukupnim prihodima manjim od 600 KM (jedan od parametara nivoa siromaštva) u Širokom Brijegu je oko 6%, a u Bihaću čak 40%. Najveći broj ispitanika koji je imao većih poteškoća “sastaviti kraj s krajem” je na području opština Trebinje, Pale i Foča, što je bio slučaj i u ispitivanju provedenom godinu dana ranije.

Trend broja zaposlenih u posljednje 4 godine u većini opština je negativan, bez značajnije promjene odnosa među posmatranim opštinama. U poređenju sa brojem stanovnika, najpovoljnija situacija je na području opštine Novo Sarajevo, gdje na 3 stanovnika dolazi 1 zaposleni. Slijede Banja Luka, Tuzla, Mostar, Trebinje i Široki Brijeg sa oko 4 stanovnika na jednog zaposlenog. Najteža situacija u ovoj oblasti je u opštinama Livno i Foča, gdje na 7-8 stanovnika dolazi jedna zaposlena osoba.

U većini posmatranih opština, posljednjih godina, prisutno je blago povećanje broja ljekara u primarnoj zdravstvenoj zaštiti u odnosu na broj stanovnika. Najpovoljniji omjer je u Mostaru, gdje 1 ljekar dolazi na oko 550 stanovnika, što nije u direktnoj proporcionalnosti sa zadoljstvom stanovništva sa pruženim zdravstvenim uslugama, naspram Livna gdje je omjer loš, ali ipak poboljšan u odnosu na prije godinu dana, i iznosi 1:1270. Istovremeno, najviše razloga za pritužbe za dugo čekanje na usluge doktora tokom dana, udaljenost do ambulante i kašnjenje u dobijanju pomoći imali su ispitanici sa područja Zenice i Mostara, dok je najbolja situacija na području Bijeljine, Livna, Foče i Pala.

Ukupno gledajući, prema svih osam setova indikatora objektivnog kvaliteta života, najveći indeks kvaliteta života dobijen je za opštinu Široki Brijeg, i iznosi 57,049, od mogućih 80,00. Najniži indeks kvaliteta života dobijen je za opštinu Bihać, i iznosi 41,364. U poređenju sa istraživanjem prije godinu dana, prve 3 lokalne zajednice (Široki Brijeg, Banjaluka i Novo Sarajevo) zadržale su čelne pozicije, ali je generalno u svim opštinama i gradovima prisutan trend pada vrijednosti indeksa kvaliteta života u odnosu na prošlu godinu.

Ovo su samo neki od rezultata mjerenja kvaliteta života putem metodologije kreirane po uzoru na parametre koje koriste EU zemlje, kombinovanjem raspoloživih podataka prikupljenih iz zvaničnih dostupnih izvora, te odgovora dobijenih kroz anketu koja je provedena u svih 14 opština sa ukupno 1.381 ispitanikom.

Osnovni cilj bio je ukazati na one segmente kvaliteta života građana, koji su u cijelosti ili djelimično u nadležnosti i odgovornosti lokalne uprave, ili lokalna uprava realno može uticati na njihovo unapređenje. I time naglasiti značaj i odgovornost lokalne uprave za kvalitet života svojih građana.

Dobijeni rezultati, mogu poslužiti lokalnom i drugim nivoima vlasti za sagledavanje trenutnog stanja i trendova u pojedinim oblastima kvaliteta života, i intenziviranje aktivnosti na poboljšanju istih, kako putem jednokratnih intervencija gdje je to moguće, tako i kroz planiranje dugoročnih strategija razvoja.

Istovremeno, rezultati impliciraju potrebu da se građani unutar lokalnih zajednica angažuju na rješavanju pitanja koja im značajno utiču na kvalitet života, saradnjom sa organima vlasti ili pritiskom na njih, u zavisnosti od situacije.

Za više informacija molimo Vas da kontaktirate Sinišu Bencuna, projekt menadžera CCI,

055 222 111, 063 396 519, sinisa@ccibh.org

Projekat „Lokalna uprava za kvalitet života građana – faza 2” finansira Evropska unija.

Izneseni stavovi isključiva su odgovornost CCI i D.C. Nove nade i ni u kom slučaju ne predstavljaju stavove EU.