29.09.2023

USVAJANJEM NACRTA ZAKONA O POSEBNOM REGISTRU I JAVNOSTI RADA NEPROFITNIH ORGANIZACIJA OZBILJNO NARUŠENI KLJUČNI STUBOVI DEMOKRATSKOG DRUŠTVA

Povodom usvajanja Nacrta zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija u Republici Srpskoj, Centri civilnih inicijativa (CCI) upozoravaju da predviđena zakonska rješenja predstavljaju restriktivni mehanizam usmjeren na ograničavanje djelovanja neprofitnih organizacija kao i da se na ovaj način podstiče otvorena cenzura i stigmatizacija civilnog društva.

Uprkos brojnim reakcijama i upozorenjima javnosti, neprofitnih organizacija i međunarodne zajednice da se navedenim Nacrtom zakona podstiče diskriminacija organizacija koje se finansiraju iz međunarodnih izvora, uz propisivanje dodatnih obaveza i sistema kontrole pored već postojećih, Narodna Skupština Republike Srpske je usvojila zakonska rješenja koja propisuju zabranu pojedinih aktivnosti neprofitnih organizacija, kao što je zagovaranje za unapređenje zakona i javnih politika, uvode posebne procedure izvještavanja i inspekcijski nadzor, te uspostavljaju posebni registar, uz korištenje sintagmi kao što je „agenti stranog uticaja“.

S obzirom na to da se usvojenim Nacrtom zakona predviđa da u slučaju povrede odredaba zakona ministar pravde može predati zahtjev za zabranu obavljanja rada neprofitnih organizacija, bez prethodnog ukazivanja na propust i ostavljanja roka za ispravku, bez eventualne prekršajne mjere i bez pravnih lijekova, jasno je da ovakva zakonska rješenja ostavljaju ozbiljne posljedice na civilno društvo koje predstavlja jedan od ključnih stubova demokratskog društva.

Dodatno zabrinjava što usvojeni Nacrt zakona nije usklađen ni sa Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, kao ni sa ustavima Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, Zakonom o udruženjima i fondacijama Republike Srpske te ni Zakonom o poreskom postupku Republike Srpske. U skladu sa tim, jasno je da navedeni Nacrt zakona uz prethodne prakse i zakonske izmjene od strane vlasti u Republici Srpskoj koje se odnose na ograničavanje osnovnih ljudskih prava, narušava opštu demokratizaciju društva.