Odgovor na demanti Centralne banke BiH: 55% novčane mase nije konvertibilno, što je samo dio problema

Povodom saopštenjaCentralne banke BiH od 31.05.2016.kojim se pokušava demantirati nalaze iz Izvještaja Stanje nacije, kojeg su Centri civilnih inicijativa (CCI) objavili 30.05.2016., radi potpune, razumljive i istinite interpretacije zvaničnih pokazatelja, ističemo:

1.             CCI idalje tvrdi da je samo 45% od ukupne novčane mase konvertibilno u stranu valutu.Novac se ne kreira samo novčanicama i kovanicama koje Centralna banka pusti u opticaj, nego i kroz bankarski sistem.

2.             U BiH, po zvaničnim podacima Centralne banke (Bilten CBBH br. 4/2015, str. 135),  ukupna novčana masa (M2) iznosi 18,6 milijardi KM. Rezerve strane valute iznose približno 8,6 milijardi KM (Bilten CBBH br. 4/2015 str.198), što je tek 45% pokrivenosti novčane mase rezervama.Shodno navedenom, idalje tvrdimo da je 55% novčane mase nekonvertibilno u stranu valutu.

3.             Primjena Zakona o Centralnoj banci BiH nije bila predmet analize, nalaza, ni tvrdnji CCI-a, niti impliciramo da se isti krši od strane Centralne banke. Ipak, u svome saopštenju Centralna banka ne daje odgovor na pitanje da li bi svi deponenti mogli podići svoje depozite, kojih ima 16,5 milijardi KM (Bilten CBBH 4/2015, str. 144), u eurima?

4.             Povjerenje u monetarnu politiku i Centralnu banku se zasnivaisključivo na kredibilitetu politika i djelovanja Centralne banke. Jedna od upitnih politika jeste i smanjenje obavezne rezerve za komercijalne banke za koju se u MMF-ovom izvještaju broj 15/177 za BiH str. 29, paragraf 54 kaže da„...Centralna banka treba preispitati adekvatnost obaveznih rezervi jer su drastično smanjene tokom finansijske krize.“ Dakle, smanjenjeobaveznih rezervi od strane Centralne banke, poslije krize 2008. godine je ocijenjeno kao drastično, te se banka poziva da se ovakva politika preispita.

5.             Između 2008.i 2010. godine pad depozitaje iznosio oko 40% (Izvještaj MMF-a broj 15/77 za BiH, str. 36, grafikon Depoziti i M2). Odliv kapitala je spriječen povećanjem garancije depozita od strane države na 50.000KM (od 2004. do 2014. godine osigurana suma depozita je povećana s 5.000 KM na 50.000 KM po depozitu). Centralna banka javnosti treba obrazložiti politikukojom ćeodržatistabilnost valute i finansijskog sistema, u slučaju odliva depozita sličnih razmjera, ukoliko se isti desi sada?

Dakle, impliciranje da kredibiltet Centralne banke i finansijskog sistema može biti doveden u pitanje bilo čijim nalazima ili izjavama, predstavlja zamjenu teza. Upravo radi stabilizacije finansijskog sistema i općenito provođenja odgovornih javnih politika, CCI vrši monitoring provedbe i efektivnosti Reformske agende.  Cijeneći spremnost Centralne banke na javni dijalog i duboko razumjevajući ozbiljnost ove teme,CCI takođe ostaje otvoren za saradnju i davanje pojašnjenja o vlastitim analizama javnih politika i djelovanja institucija čiji je zadatak da rade u interesu države i njenih građana.

Integralan Izvještaj „Stanje nacije“ i više informacija o kampanji nalazi se na adresi www.posaonarodu.ba.