18.06.2014

Izuzetno loši rezultati rada kantonalnih skupština i vlada u prvom kvartalu 2014. Godine. Odgovornost za posljedice poplava, zbog dugogodišnjeg nerada, preusmjeravanja sredstava i ignorisanja opasnosti i interesa građana

Prvi kvartal 2014. godine obilježili su dosad najmasovniji protesti građana, koji su doveli i do pada vlada u nekoliko kantona. Nastavak godine, donio je stravičnu nesreću, u vidu nezapamćenih poplava i masovne pojave klizišta. Ova dva, na prvi pogled nepovezana događaja, imaju, zapravo, istog uzročnika – vlast u BiH, vlast koja je građane dovela u situaciju socijalnog beznađa i bezperspektivnosti, sistemske obespravljenosti i udaljavanja od EU i njenih standarda. A onda ih, opsjednuta sobom, stranačkim i ličnim interesima, umjesto životnim potrebama i problemima građana, ostavila nezaštićene pred prirodnom nepogodom. I bez adekvatne reakcije i brige.

U PRVOM KVARTALU 2014. godine većina kantonalnih skupština radila je vrlo skromnim intenzitetom i postigla nezadovoljavajuće rezultate. Poslanici čak 5 kantonalnih skupština - K10, ZHK, HNK, SBK i PK - u prvom kvartalu 2014. godine nisu održali ni po jedno zasjedanje mjesečno u prosjeku – Kanton 10 održao je samo jedno za 3 mjeseca, a ostala 4, po dva.

Skupštine 5 pomenutih kantona u prvom kvartalu razmotrile su, na održanim sjednicama, po manje od 15 mjera. S druge strane, skupštine TK i KS, sa ukupno 110 razmotrenih mjera, ostvarile su gotovo koliko i sve ostale kantonalne skupštine zajedno. Stim da je, Skupština TK čak nešto veći broj mjera ostvarila za 4 i po puta manje vremena provedenog na sjednicama.

Poslanici čak 7 kantonalnih skupština, u prvom su kvartalu 2014. godine, na sjednicama, mjesečno, u prosjeku, radili, manje od jednog osmosatnog radnog dana. Poslanici K10, čak, ukupno, za tri mjeseca, svega 4 sata, poslanici ZHK 6 i po, PK 8 i po.

KANTONALNE SKUPŠTINE SU, I U POSLJEDNJU GODINU AKTUELNOG MANDATA, UŠLE, UGLAVNOM, KRŠEĆI PROPISE KOJI REGULIŠU NJIHOVE OBAVEZE, U KONTEKSTU DONOŠENJA KLJUČNIH DOKUMENATA ZA NJIHOV RAD. Samo Skupština Kantona Sarajevo je 2014. godinu počela sa usvojenim programom rada za ovu godinu, u skladu sa obavezama definisanim Poslovnikom. Skupštine PK i TK su svoje programe rada usvojile krajem januara, Skupština BPK u drugoj polovini februara, skupštine USK i ZDK u martu, čak 4 skupštine nisu usvojile svoje programe rada ni do kraja prvog kvartala 2014. godine.

REALIZACIJA OBAVEZA PLANIRANIH GODIŠNJIM PROGRAMIMA RADA, JE KATASTROFALNA.O tome najbolji govori podatak da je najbolji rezultat u prvom kvartalu, onaj Skupštine ZDK, od svega 14% realizovanih obaveza iz godišnjeg programa rada, za prva 3 mjeseca 2014. To je i jedini rezultat iznad 10%. Inače, Skupština TK je realizovala svega 1%, KS 3%, BPK 4%, USK 5%. Za četvrtinu godine!

I što se tiče realizacije zakona, planiranih programima rada, najbolji rezultat ostvarila je Skupština ZDK, sa skromnih 3 zakona usvojena u prijedlogu, što čini 15% u potpunosti realizovanih zakona iz Programa, i uz još toliko djelimično realiziranih (prihvaćenih u nacrtu). Skupština USK u potpunosti je realizovala 2 zakona, skupštine TK i KS po 1, a skupštine PK i BPK nisu, u prvom kvartalu, usvojile ni jedan od zakona planiranih svojim programima rada za ovu godinu.

Ukupno je, za prva 3 mjeseca 2014, u svim kantonalnim skupštinama, usvojeno svega 7 planiranih zakona (od 136 planiranih usvojenim programima rada).

U prvom kvartalu 2014. godine, pod pritiskom masovnih građanskih protesta, došlo je do ostavke 5 kantonalnIH VladA – u TK, ZDK, KS, USK I BPK – te, predsjedavajućeg skupštine i ministra unutrašnjih poslova u HNK. Nezadovoljstvo građana svojim socijalnim položajem, opštim stanjem u društvu i ponašanjem vlasti, i političke elite u globalu, svojom je snagom dovelo do domino efekta. Nažalost, političke elite ovo nisu shvatile kao trenutak za osvješćenje i okretanje interesima građana (i rješavanju njihovih problema i potreba) nego su ponovo, u nastavku (pa i tokom samih protesta), pokazale da više vode računa o sebi, svojim ličnim i uskostranačkim interesima, nego o građanima i interesu zajednice. Te je većina podnesenih ostavki ili odbijena od strane skupštine ili prećutno izignorisana, te vlade koje su podnijele ostavku i dalje rade. Praktično, samo je u TK, smjena vlade zaista i izvršena, a nova vlada, iznimnom kooperativnosću Skupštine, izabrana u skladu sa zahtjevima sa demonstracija i građanskih plenuma – kao nestranačka, „vlada eksperata“.

NEPOSREDNA POSLJEDICA DEMONSTRACIJA JE SMANJENJE PRIVILEGIJA DUŽNOSNIKA NA VLASTI U NEKOLIKO KANTONA – NAŽALOST NE I U SVIM I NAŽALOST NE U POTREBNOM OBIMU. Primanja (po raznim osnovama) političara, koji su plaćeni iz budžeta, dakle novcem građana, moraju biti usklađena sa prosječnim primanjima u sredinama u kojima obavljaju dužnost, odnosno usklađena sa socio-ekonomskim stanjem u zajednicama, za koje su direktno (su)odgovorni. I trebala bi biti usklađena sa količinom posla i efektima rada koji obavljaju. Jer je uzimanje redovnih mjesečnih primanja, iz budžeta, za svega nekoliko sati rada mjesečno (kakva je praksa u nekim kantonalnim skupštinama, recimo) ili u situaciji višemjesečnog nerada (u kome se vlade – usljed međustranačkih sukoba - „sastaju“ samo telefonski) ili evidentnih katastrofalnih rezultata, u situaciji teškog ekonomskog stanja, u kome se nalazi većina građana, naprosto nemoralno i neprihvatljivo. 

U PRVOM KVARTALU 2014. godine kantonalnE VLADE radilE SU vrlo NEUJEDNAČENIM intenzitetom. Pri tome je učestalost zasjedanja teško dovesti u vezu sa građanskim protestima, na nivou obrasca, jer su situacije i reakcije bile drugačije, ali je, u pojedinim slučajevima ta veza bila vrlo izražena. Tako je u SBK i KS, kao reakcija na proteste građana, višestruko povećan broj zasjedanja vlade, u odnosu na februar 2013. (u KS za 2,5 a u SBK za 3,5) a u TK se desila obrnuta situacija – zbog obustavljanja svakog rada smijenjene vlade, u februaru 2014. održana je svega jedna sjednica, u odnosu na 7 održanih u februaru prethodne godine. I u broju razmotrenih mjera na sjednicama kantonalnih vlada, vlada ogromna neujednačenost. Pa je tako broj mjera koje je, u prvom kvartalu 2014. godine razmotrila Vlada KS (490), čak 9 puta veći od broja mjera koje su, u istom periodu, razmotrene od strane Vlade ZHK (53).  

POREĐENJA BROJA UTVRĐENIH ZAKONA U POSLJEDNJIH NEKOLIKO GODINA, ZA VEĆINU VLADA DAJE NEGATIVNE REZULTATE.Samo je jedna vlada, USK, u prvom kvartalu 2014.godine, ostvarila bolje rezultate od prošlogodišnjih, u istom periodu. Rezultati Vlade K10, u utvrđivanju zakona, identični su prošlogodišnjim. Ostalih 8 vlada ima lošije rezultate od prošlogodišnjih, pri čemu je pad, kod većine, dramatičan (npr. u PK, sa 5 na 0, u TK, sa 8 na 1, u BPK, sa 9 na 3). Čak 5 kantona u prvom je kvartalu 2014. godine, ostvarilo (ili izjednačilo) najgori rezultat u realizaciji zakona, u cijelom mandatu, posmatrajući 1. kvartale.

*   *   *

Centri civilnih inicijativa još jednom ističu nesebičnu pomoć koju su građani ove zemlje, u nesreći koja nas je pogodila, pružili jedni drugima. Solidarnost je potrebna, humanost je najljepša ljudska vrlina, i pozivamo građane da i dalje pomažu onima koji su u nevolji. Ali to ne može i ne smije biti nadomjestak za reakciju vlasti ili još gore – a i to smo, nažalost, čuli ovih dana od predstavnika naše vlasti - izgovor za nepoduzimanje neophodnih mjera od strane odgovornih. Jer, da nije bilo samoorganizovanja i pomoći građana jednih drugima, analizirajući reakcije vlasti, možemo da zaključimo samo da je nesreća mogla da bude i višestruko veća.

Ponovimo još jednom - poplave su na vidjelo iznijele sve: i sistemske propuste i disfunkcionalnost vlasti i lošu pravnu regulativu i neodgovorno upravljanje novcem i neznanje i nesposobnost na ključnim mjestima i nefokusiranost vlasti na stvarne probleme i potrebe građana.

U principu, najveća tragedija u ovoj priči i ključni momenat koji utvrđuje preciznu odgovornost za sve što se desilo, je činjenica da stručni ljudi već godinama upozoravaju na neprihvatljivo ponašanje vlasti i na moguću nesreću kao posljedicu toga.

Federalni revizori su, u izvještaju Prevencija poplava u Federaciji, a svojevremeni Ministar poljoprivrede RS, u seriji javnih nastupa, praktično, do detalja razjasnili šta će se dogoditi zbog neodgovornosti vlasti (akcentirajući šta je čija odgovornost, u složenom bh. sistemu), a šta se mora uraditi da do nesreće ne dođe (šta moraju uraditi kantoni, šta entiteti, šta država).

I sada niko nije kriv?

I niko ne osjaća bar „moralnu odgovornost“, koja bi rezultirala ostavkom? Da sad o krivičnoj ne govorimo.