18.09.2014

U ČETIRI GODINE NITI JEDNA RAZVOJNA STRATEGIJA! Ali su zato izdvajanja za plate i naknade u javnom sektoru povećana za 10 miliona KM!

Iako postoje izvjesni pozitivni pomaci u radu kantonalnih institucija u Srednjobosanskom kantonu, zbog činjenice da se vlast bavila uglavnom dnevno operativnim poslovima i sistemskim uređenjem vlastitih odnosa,  a intenzitet rada bio na nedovoljnom nivou, pozitivni efekti rada vlasti još uvijek se ne primjećuju u ovom kantonu. Naprotiv, broj novih radnih mjesta sporo raste, periodično se uslijed sezonskih poslova pojavi porast, ali je to obično kratkog vijeka. Broj nezaposlenih u kontinuiranom je porastu još od 2008. godine. Investicije u Srednjobosanskom kantonu također su u padu, a najdrastičniji pad bilježe investicije iz javnih budžeta.

Ono što je indikativno za ovaj saziv Vlade i uopšte vlasti u ovom kantonu jeste činjenica da se na dnevnom Vlade (kao ni Skupštine), od početka njihovog mandata, nije našla niti jedna bitna strategija. Ovaj kanton i dalje nema Strategiju zapošljavanja, Strategiju razvoja i Strategiju razvoja poljoprivrede. To su dokumenti koji bi trebali da pokažu spremnost institucija vlasti da se sistemski bori sa problemom nezaposlenosti i predstavljaju polaznu tačku u dugom nizu neophodnih mjera i aktivnosti koje bi dovele do smanjenja nezaposlenosti.

U cjelokupnom mandatu aktuelnog ali prethodnog saziva Vlade SBK, ova institucija nije uspjela da blagovremeno donese vlastiti Program rada kršeći  na taj način odredbe  vlastitog Poslovnika o radu, a vremenom usvajanja, odnosno dužinom kašnjenja, potpuno obesmišljava ovaj proces. Aktuelni saziv je program za prvu godinu mandata donio uz 11 mjeseci kašnjenja, mjesec dana prije isteka njegova trajanja. Zbog ovakvog pristupa program rada za 2011. godinu je doslovno prepolovljen, a kašnjenja su nastavljena u svakoj narednoj godini. Pukim zbrajanjem vremena uočavamo da je aktuelni saziv zbog kašnjenja bez programa radio skoro 2 godine (skoro 22 mjeseca).  Ako zanemarimo 2011. godinu koja ekstremno odstupa po obimu planiranja, vidjećemo da vlada nije niti jednom realizovala 50% svojih godišnjih obaveza planiranih u Programu rada. Na identičan način se i Skupština odnosila prema vlastitim programima, niti jednom program nije donijela na vrijeme i u skladu sa Poslovnikom. Osim kašnjenja Skupština je kontinuirano smanjivala kako obim ukupnih planiranih mjera, tako i broj planiranih zakona Redovno je kašnjenje bilo praćeno niskom stopom realizacije programskih obaveza, koja je samo u prošloj godini prešla prag od 30%, za ukupno planirane mjere. Realizacija zakona iz programa rada još je lošija - u cjelokupnom mandatu aktuelni saziv je realizovao ukupno svega 25 zakona planirana nekim od programa rada.

U toku cijelog mandata Skupština ovog kantona je okončala proceduru za svega 45 zakonskih rješenja, što u prosjeku znači da je finalizirala manje od jednog zakona mjesečno, pri tome preko 40% zakona predstavljaju tek izmjene i dopune nekog već postojećeg zakonskog rješenja. U isto vrijeme Vlada ovog kantona realizovala je ukupno 50 različitih zakona, koji u ukupnom broju mjera razmatranih na Vladi zauzimaju tek nešto iznad 1%. Pored toga, od 50 realiziranih zakona samo je 28  temeljnih (56%), dok ostali predstavljaju izmjene i dopune.

Posmatramo li odnos Vlade i Skupštine, nivo planiranih i realizovanih obaveza Vlade, te njihovu realizaciju u Skupštini, može se uočiti da je Skupština (kao i njena radna tijela), sve mjere koje su dostavljene iz Vlade, usvojila uz  široku podršku. Istina,  niskom dinamikom rada (rijetkim zasjedanjima) Skupština nepotrebno usporava zakonodavne i druge  procese. Međutim, niskim nivoom zakonodavnih aktivnosti i dominantnim bavljenjem dnevnooperativnim poslovima Vlada je pružala alibi Skupštini za skroman rad.
Tokom cjelokupnog mandatnog perioda Skupština SBK/KSB je imala u prosjeku manje od jedne sjednice mjesečno (46 sjednica), pri čemu je realizovala svega 220 mjera. Vrlo je nizak broj realizovanih zakona, a nekim segmentima rada nije su uopšte pridavala adekvatna pažnja, kao što su programiranje rada, strateški pristup problemima itd. Dinamika rada je bila izrazito neravnomjerna,  ponekad sa višemjesečnim pauzama, što je  u konačnici rezultiralo da je u toku mandata preskočeno čak 10 mjeseci u kojima nije bilo skupštinskog zasjedanja. Ovaj problem bio je najizraženiji u posljednjoj godini mandata (2014), u kojoj Skupština nije zasjedala čak 4 mjeseca. U toku cijelog mandata Skupština ovog kantona je okončala proceduru za svega 45 zakonskih rješenja, što u prosjeku znači i da je finalizirala manje od jednog zakona mjesečno. Da stvar bude gora od ovih 45 zakona,  preko 40% predstavljaju tek izmjene i dopune nekog već postojećeg zakonskog rješenja (19 zakona).

Iako su postignuti rezultati  izuzetno  loši, u toku ovog mandatnog perioda došlo je do povećanja zastupničkih primanja a povećao se i broj zastupnika koji su profesionalizovali svoj mandat. Ako stavimo u korelaciju primanja i aktivnosti vidjećemo da su poslanici aktuelnog saziva Skupštine SBK, u toku cijelog mandatnog perioda na sjednicama Skupštine proveli vremenski ekvivalent od tek 27 osmosatnih radnih dana (i to uključujući i pauze i razna usaglašavanja). I pri tome, skoro dvije trećine njih su profesionalizovali svoj status u Skupštini i imaju  redovna mjesečna primanja od, u prosjeku,  2.260 KM, a godišnje se za ovu instituciju iz Budžeta  kantona izdvaja preko milion KM.

Uz rast zastupničkih primanja rasla su i primanja u javnom sektoru. Strukturalno gledano, tokom cijelog mandatnog perioda najveći udio u budžetu imaju plate i naknade zaposlenih u javnom sektoru, koje kontinuirano zauzimaju oko 70% ukupne budžetske potrošnje i nominalno gledano porasle su za skoro 10 miliona KM u odnosu na Budžet iz 2011. godine (sa početka mandata).