03.10.2014

SKUPŠTINA - SKROMNI REZULTATI, SA IZUZETKOM 2013. GODINE. VLADA KOMPLETAN MANDAT PROVELA U NEPOTPUNOM SASTAVU

SKUPŠTINA POSAVSKOG KANTONA, VEĆI DIO SVOG MANDATA PROVELA JE RADEĆI NISKIM ITENZITETOM, ZBOG ČEGA JE, U KONAČNICI, I OSTVARILA SKROMNE REZULTATE. Tokom cjelokupnog mandatnog perioda Skupština PK je imala svega 32 sjednice, pri čemu je realizovala ukupno 188 mjera. Vrlo je nizak i broj realizovanih zakona - 39, a nekim segmentima rada skoro da se nije opšte pridavala adekvatna pažnja, kao što su programiranje rada, strateški pristup problemima itd. Izuzetak predstavlja 2013. godina, u kojoj je Skupština, zapravo, održala više od trećine svojih zasjedanja i realizovala više od trećine ukupno realizovanih mjera, u ovom mandatu, te, usvojila više zakona, nego u svim ostalim godinama zajedno. Ova godina je također predstavljala prekretnicu u načinu na koji su zakoni razmatrani u Skupštini, jer je prvi put u mandatu Skupštine neki zakon tretiran u formi nacrta te su se počele organizovati javne rasprave.

SKORO 40% MANDATA PROTEKLO JE BEZ SKUPŠTINSKIH ZASJEDANJA. Dinamika rada Skupštine PK je bila izrazito neravnomjerna, ponekad sa višemjesečnim pauzama. Što je u konačnici rezultiralo da je u toku mandata „preskočeno“ čak 18 mjeseci (2011 – 5 mjeseci, 2012 – 6 mjeseci, 2013 - 3 mjeseca i 2014 – 4 mjeseca). Skupština PK, dakle, u mandatu koji traje 4 godine, godinu i po dana nije održavala sjednice, odnosno skoro 40% vremena je bila potpuno neaktivna.

NA DNEVNOM SE REDU, OD POČETKA MANDATA SKUPŠTINE I VLADE, NIJE NAŠLA NITI JEDNA STRATEGIJA. Još uvijek ovaj kanton nema Strategiju zapošljavanja, Strategiju razvoja i Strategiju razvoja poljoprivrede. To su dokumenti koji i predstavljaju polaznu tačku u dugom nizu neophodnih mjera i aktivnosti  koje bi dovele do smanjenja nezaposlenosti.

KONTINUIRANO SE KASNILO SA DONOŠENJEM BUDŽETA, BEZ UČEŠĆA JAVNOSTI I SA UPITNIM NAČINOM NJEGOVA IZVRŠAVANJA. Aktuelni saziv vlasti ne samo da nije niti jednu godinu svog mandata započeo sa usvojenim Budžetom, nego se Budžet u svakoj godini usvajao po isteku Odluke o privremenom finansiranju za period januar–mart, u aprilu ili čak u drugoj polovini maja. Pritom je procedura usvajanja Budžeta izvođena ubrzano, po skraćenom postupku, onemogućavajući na taj način učešće javnosti u kreiranju ovog važnog dokumenta za svaku zajednicu na koju se odnosi. Osim, navedenog dosta je ozbiljna stvar i  zanemarivanje preporuka  Ureda za reviziju institucija u FBiH, koji već godinama upozorava na nužnu uspostavu efikasnog sistema internih kontrola donošenjem i provođenjem propisanih akata u skladu sa Zakonom o budžetima u FBiH. Zbog nedostatka internih kontrola i nepoštivanja Zakona o budžetima F BiH, i drugih propusta u procesu kreiranja i izvršavanja budžeta posljednji revizorski izvještaj je bio negativan.

I SKUPŠTINA I VLADA SU KONTINUIRANO KASNILE SA DONOŠENJEM SVOJIH GODIŠNJIH PROGRAMA RADA, KRŠEĆI DOKUMENTE KOJI REGULIŠU NJIHOVE OBAVEZE. Ni program rada Vlade ni Skupšine Posavskog kantona niti za jednu godinu mandata nije usvojen blagovremeno, nego su kontinuirano kršeni poslovnici o radu Vlade i Skupštine, koji precizno definišu obavezu da se program rada za određenu godinu donosi po pravilu, do početka kalendarske godine. Redovno je kašnjenje, u Skupštini je bilo praćeno niskom stopom realizacije programskih obaveza, pogotovo zakona. Dok je Vlada realizaciji vlastitih programskih obaveza pristupila odgovornije ispunivši oko 70% planiranog (pri čemu je realizacija zakonodavnog dijela programa bila znatno niža - u posjeku oko 35%).

VRLO POZITIVAN KORAK U ODNOSU ZASTUPNIKA PREMA NJIHOVIM OBAVEZAMA. Od januara 2013. godine profesionalni zastupnici su obavezni svakodnevno dolaziti na posao te su dostupni građanima, nevladinim i drugimorganizacijama. Zastupnici iz Orašja dolaze svaki dan u zgradu Skupštine PK, dok zastupnici iz Odžaka, svoju zastupničku dužnost obavljaju u Odžaku. Također, primjetno je da profesionalni zastupnici prisustvuju sjednicama Općinskih vijeća u Orašju i Odžaku (unapređujući tako saradnju između lokalnog i kantonalnog parlamenta), obilaze veliki broj udruženja građana, interesnih grupa te u njihovo ime na sjednicama Skupštine postavljaju zastupnička pitanja i inicijative. Zbog ovako profesionalnog odnosa zastupnika primjetno je i veće prisustvo zainteresovanih strana na sjednicama Skupštine. Međutim, najvažnija činjenica jeste, da su neki zastupnici, u drugoj polovini svog mandata, odlučili da dijeluju na sistemsko uređenje pitanja iz kantonalne nadležnosti. Oni su kreirali i, u parlamentarnu priceduru, uputili određena zakonska riješenja (kao što su to učinili Anes Osmanović, Ninoslav Sušilović i Enes Đulović) ili su (kao zastupnik Mario Jurkić) pokrenuli inicijativu sa amandmanima za promjenu Ustava kanotna.

VLADA PK, GENERALNO JE IMALA ISPODPROSJEČAN NIVO AKTIVNOSTI I OSTVARILA SKROMNE REZULTATE. U prosjeku, Vlada PK imala je nešto preko 3 sjednice mjesečno. Ukupno je na sjednicama provela nešto preko 228 radnih sati (što je vremenski ekvivalent 28 standardnih osmosatnih radnih dana), razmotreno je 1.587 mjera i realizovano svega 40 zakona za čitav četverogodišnji mandat.

I PORED SKROMNIH REZULTATA VLADA PK U AKTUELNOM MANDATU, RADILA JE ZA NIJANSU ODGOVORNIJE I PRODUKTIVNIJE OD PREDHODNOG SAZIVA. Skromni rezultati koje je Vlada PK ostvarila u ovom mandatu nešto su iznad nivoa onih njenog prethodnika. Aktuelni saziv Vlade održao je više sjednica, razmatrao i realizovao više mjera. Broj usvojenih zakona bio je ujednačen, kao i odnos prema programu rada i budžetiranju te ključnim problemima građana. Međutim ta poboljšanja nisu bila niti blizu potrebnog nivoa aktivnosti.

JAVNA POTROŠNJA, UPRKOS TEŠKOJ BUDŽETSKOJ SITACIJI, IMALA JE TREND RASTA. Strukturalno gledano, tokom cijelog mandatnog perioda najveći udio u budžetu imaju plate i naknade zaposlenih, koje zauzimaju oko 60% ukupne planirane budžetske potrošnje i nominalno gledano porasle su za skoro 1,4 miliona KM u odnosu na budžet iz 2011. godine, a za preko 300.000 KM u odnosu na prošlu godinu. Ohrabruje činjenica da su, u odnosu na budžet sa početka mandata, povećani kapitalni grantovi a smanjeni materijalni troškovi, ali su istovremeno pod pritiskom nedostatka sredstava smanjeni vrlo značajni tekući grantovi.

RAD VLASTI, TOKOM MANDATA, BIO JE BEZ BITNOG UTICAJA NA POVEĆANJE KVALITETA ŽIVOTA GRAĐANA. Iako postoje izvjesni pozitivni pomaci u radu kantonalnih institucija u Posavskom kantonu, zbog činjenice da se vlast bavila uglavnom dnevno operativnim poslovima i sistemskim uređenjem vlastitih odnosa te da je intenzitet rada bio na nedovoljnom nivou, pozitivni efekti rada vlasti tokom proteklog mandata se ne primjećuju. Naprotiv, broj novih radnih mjesta od početka 2012, godine ima lagani trend pada (periodično se usljed sezonskih poslova pojavi porast ali je to obično kratkog vijeka). Broj građana koji aktivno traže posao je u nivou onih koji imaju zaposlenje pa čak povremeno i iznad tog broja. Investicije u Posavskom kantonu također su u padu. Broj uposlenih u javnom sektoru je nesrazmjeran mogućnostima Kantona. Korisnika socijalne pomoći i javnih kuhinja je sve više. Prosječna plata uposlenih u PK je među najnižim u Federaciji. Sve su to pokazatelji da je kvalitet života građana u ovom kantonu iz dana u dan sve lošiji. Na sve to Sve to vlast odgovorava, rastom broja uposlenih u javnom sektoru (sa 889 uposlenih u 2010. godini na 958 uposlenih u 2014. godini), rastom budžetskog deficita, novim kreditnim zaduženjima, izbjegavanjem internih kontrola trošenja javnog novca,...

NEKOMPLETIRANA JEDNONACIONALNA VLADA. Vlada PK je cijeli mandatni period radila bez imenovanog ministra pravosuđa i uprave, ali što je još poraznije kao jednonacionalna. Vladajuće stranke u Posavskom kantonu, koje čine Vladu i većinu u Skupštini PK nisu uspjele da imenuju ministra pravosuđa i uprave, na način kako je definisano Ustavom PK. Skupština je na svojoj 10. redovnoj sjednici (08.11.2012.), usvojila zaključak da se Vlada zadužuje da u roku od 30 dana predloži Skupštini imenovanje člana Vlade iz reda drugih naroda, ali ovaj zaključak Skupštine nije ispoštovan.