04.11.2015

SAOPŠTENJE ZA JAVNOST - MONITORING VLADE I SKUPŠTINE SBK, I-IX 2015. BEZ OČEKIVANOG POBOLJŠANJA

POREĐENJE SA DRUGIM KANTONALNIM SKUPŠTINAMA, SMJEŠTA SKUPŠTINU SBK U POLOVINU ONIH SA LOŠIJIM REZULTATIMA. Skupština SBK je u prvih 9 mjeseci 2015. održala 8 sjednica, na njima realizovala svega 37 različitih mjera, među kojima su i 3 usvojena zakona (još 4 su prihvaćena u nacrtu i poslata u daljnju proceduru). To je dva puta manje održanih sjednica od Skupštine USK, npr, pet puta manje realizovanih mjera od Skupštine KS i četri i po puta manje zakona na kojima je okončana procedura, nego u Skupštini TK.

KANTON JE I DALJE BEZ STRATEŠKIH DOKUMENATA, KOJI SU PREDUSLOV ZA POBOLJŠANJE KVALITETA ŽIVOTA GRAĐANA. Do kraja trećeg kvartala 2015. godine Skupština SBK nije razmatrala mjere koje na strateški način uređuju pitanja iz kantonalne nadležnosti. Još uvijek ovaj kanton nema Strategiju razvoja privrede i Strategiju razvoja turizma, iako su naručene i plaćene još 2013. godine. A nema ni čitav niz strategija koje se, programima rada, planiraju, iz godine u godinu, još od pretprošlog mandata Skupštine (2006-2010), kao npr. Strategija zapošljavanja na području SBK, Strategija razvoja zdravstva SBK, Strategija upravljanja ljudskim resursima, Strategija saradnje Vlade SBK sa nevladinim (neprofitnim sektorima),... 

PROGRAM RADA SKUPŠTINE SBK ZA 2015. USVOJEN JE TEK U 3. KVARTALU OVE GODINE. Program je usvojen na 6. sjednici Skupštine, 28.07. što je najveće kašnjenje u usvajanju programa rada Skupštine, u posljednjih 8 godina. Ovo, naravno, ne može biti godišnji program rada Skupštine za 2015. nego samo program rada za posljednjih 5 mjeseci ove godine. Konstatujmo da se nedonošenjem programa rada na vrijeme – prije početka godine na koju se odnosi – ovaj važni alat za povećanje efikasnosti rada institucija i njihove fokusiranosti na projektovane ciljeve, naprosto obesmišljava. Pogotovo s načinom na koji većina naših institucija kreira ove programe. Naime...

POSTOJI PROBLEM U STRUKTURI PROGRAMA RADA SKUPŠTINE SBK, KOJI MOŽEMO TRETIRATI KAO SVOJEVRSNU PRAKSU „PLANIRANJA UNAZAD“. U Program rada, sa čijim se kreiranjem i usvajanjem kasnilo više od pola godine, unesene su i mjere koje su u trenutku usvajanja Programa već bile realizovane. Čime su statistički podaci postali neupotrebljivi, jer se njima stvara lažna slika o efikasnosti institucije. Naime, u konkretnom slučaju – po Programu rada Skupštine SBK za 2015. godinu, koji je, podsjećamo usvojen u trećem kvartalu, realizacija „planiranih mjera“ za prva 2 kvartala je 100%. Na isti način dobijena realizacija Programa za prvih 9 mjeseci 2015. dala bi pogrešnu informaciju o efikasnosti ove institucije. Mada je ona i sa ovako friziranim podacima, krajnje niska. No,...

ODBACIMO LI IZ PROGRAMA ONO ŠTO U NJEMU NE BI TREBALO DA BUDE, MI USTVARI MOŽEMO DA POSMATRAMO REALIZACIJU U 3. KVARTALU, KAO RELEVANTAN POKAZATELJ EFIKASNOSTI SKUP-ŠTINE U OVOM PERIODU. A ta realizacija se kreće oko 35%. Odnosno, Skupština je u trećem kvartalu realizovala 6 od 17 mjera koje je bila planirala za realizaciju u ovom kvartalu. Pri tome – nijedan zakon (od 5 planiranih). 

POZITIVNA STVAR JE ODRŽAVANJE TEMATSKE SJEDNICE SKUPŠTINE, POSVEĆENE JEDNOM OD KONKRETNIH PROBLEMA GRAĐANA SBK. Na sjednici je razmatrana Analiza primjene Odluke o premiji – sudjelovanju osiguranih lica u troškovima zdravstvene zaštite na području SBK. Donijeti su i obavezujući zaključci, kojim se zadužuje ZZO SBK da u roku od najduže 30 dana dostavi Skupštini SBK prijedlog odluke, kojim će se djeca do navršenih 18 godina života, osloboditi učestvovanja u troškovima zdravstvene zaštite. 

IAKO JE VLADA U „TEHNIČKOM MANDATU“ – NAKON OSTAVKI 2 MINISTRA I SMRTI JEDNOG – BILA, IZMEĐU OSTALOG, SVEDENA NA 2/3 SVOG PUNOG KAPACITETA, IZBOROM NOVE VLADE SBK, POČETKOM JUNA, NIJE SE DESIO OČEKIVANI POZITIVNI POMAK. Naprotiv, nova vlada, u posmatranom periodu, imala je i manji prosjek održanih sjednica mjesečno i manji prosjek na sjednicama razmotrenih mjera, mjesečno. A obje su usvojile jednak broj zakona.

KUMULATIVNO, REZULTATI U PRVIH 9 MJESECI 2015. LOŠIJI SU OD PROSJEKA PRETHODNOG MANDATA, PO SVIM POSMATRANIM PARAMETRIMA. Broj održanih sjednica (24) manji je za petinu, broj razmotrenih mjera (750) za 15%, broj realizovanih zakona (8), takođe za petinu. Po broju održanih sjednica i na njima realizovanih mjera slabiji su jedino podaci iz prvih 9 mjeseci 2011, kada se u postizbornom haosu, u toj godini, vlada promijenila tri puta. 

U RADU VLADE I DALJE DOMINIRAJU DNEVNO OPERATIVNE, NEPROGRAMSKE, MJERE, A NA UŠTRB STRATEŠKIH I PROGRAMSKIH. Od 750 mjera, razmatranih do 30.09.2015. godine, preko 30% su odluke, od čega se 66% ili 151 odluka odnosi na utrošak finansijskih sredstava, a ostale se odnose na javne nabavke (16,5%) i izdavanje koncesija (8%). Na dnevnom redu Vlada nije imala niti jednu od Kantonu potrebnih strategija. 

ODNOS VLADE I SKUPŠTINE, U POSMATRANOM PERIODU JE BIO UZAJAMNO DESTIMULATIVAN. Vlada, kao najznačajniji priređivač mjera o kojim se izjašnjava Skupština bila je prilično neefikasna u toj svojoj zadaći, a Skupština je, s druge strane, zbog malog broja sjednica koje je održavala neke mjere držala u proceduri duže nego je bilo neophodno – npr. zakoni koje je Vlada utvrdila u avgustu i septembru, čekali su redovne sjednice u oktobru. Loša efikasnost Vlade, uticala je i na stepen ispunjena planiranih obaveza Skupštine. Takođe, nepoštovanje rokova propisanih Zakonom u budžetima u FBiH, Vlada je uticala na neispunjene obaveza Skupštine, u tom kontekstu. Konačno, Vlada krši Poslovnik, ne odgovarajući u propisanom roku na poslanička pitanja.

VLADA SBK PREKRŠILA JE POSLOVNIK O SVOM RADU, NE USVOJIVŠI PROGRAM RADA ZA 2015. GODINU DO KRAJA 2014, A NOVOIZABRANA VLADA JE U OVOM KONTEKSTU REAGOVALA VRLO BRZO. Vlada SBK jedna je od institucija sa kontinuirano krajnje neodgovornim odnosom prema obavezi planiranja svog rada – ni jednom u posljednjih 9 godina program rada nije donešen na vrijeme. Nova vlada SBK utvrdila je svoj program rada svega 15 dana nakon svog konstituisanja - 25.06.2015. - no pri tome je napravila grešku – umjesto da, u skladu sa datumom usvajanja, kreira Program, odnosno Plan rada za drugu polovinu godine, ona se opredjelila za formalno ispunjavanje poslovničke obaveze, usvojivši dokument „Program rada za 2015“. 

FORMALNO ISPUNJAVANJE OBAVEZE DONOŠENJA GODIŠNJEG PROGRAMA RADA, PROIZVELO JE NEUPOTREBLJIVOST TOG DOKUMENTA. Program rada usvojen na Vladi na samom kraju prvog polugodišta, a u Skupštini tek u drugom, koncipiran je kao da je usvojen na vrijeme – prije početka godine na koju se odnosi. Pa ima integrisane mjere čiji su rokovi planiranja 6 prvih mjeseci 2015. A osim toga ima unesene i mjere koje su realizovane prije nego je Program usvojen, pa čak i prije nego je Vlada koja ga je kreirala uopšte formirana. Čime se statistički podaci o realizaciji planiranih obaveza čine neupotrebljivim. Konkretno, ionako neprihvatljivo nizak procenat od 27% realizovanih planiranih mjera, za prvih 9 mjeseci 2015. nije tačan. Naime, od 29 realizovanih mjera koje se nalaze u Programu rada Vlade za 2015. g. (koji broji 107 mjera), njih 18 je realizovano prije nego je Program usvojen.  

ODNOS INSTITUCIJA VLASTI SBK PREMA NALAZIMA UREDA ZA REVIZIJU JE SKANDALOZAN. 6 godina za redom Ured za reviziju institucija u FBiH, na osnovu provedene revizije finansijskih izvještaja SBK, donosi negativno mišljenje. No, broj preporuka iz izvještaja po kojima su institucije postupile je minimalan (2-3 godišnje). Zato je broj preporuka Ureda za reviziju konstantno velik i najveći je u posljednjem izvještaju, za 2014. g (33). 

Ozbiljni pomaci, u pravcu otklanjanja primjedbi navedenih u revizorskim izvještajima se ne vide ni u ovoj godini, te postoji opravdana bojazan da će i revizorski izvještaj za 2015. završiti identičnom ocjenom. 

S OBZIROM DA SMO U ZADNJEM KVARTALU 2015. GODINE, PODSJEĆAMO SKUPŠTINU I VLADU NA ZAKONSKU I POSLOVNIČKE OBAVEZE U VEZI SA ROKOVIMA ZA DONOŠENJE PROGRAMA RADA I BUDŽETA KANTONA ZA 2016. Kašnjenja u donošenju ovih dokumenata, kakvima smo bili svjedoci u prethodnim godinama, potpuno je nedopustivo. Treba, dakle, preduzeti sve da bi se aktivnosti sprovele propisima predviđenom dinamikom i programi i Budžet za 2016. donijeli prije kraja 2015. godine, uz poštovanje principa transparentnosti.