09.11.2015

Rezultati rada Vlade i Skupštine Tuzlanskog kantona za period januar - septembar 2015. godine

 VLADA TK U PRVIH 9 MJESECI 2015, POSMATRAJUĆI PO KVARTALIMA, BILJEŽI KONTINUIRANI NAPREDAK PO RAZLIČITIM PARAMETRIMA. Broj održanih sjednica je sa 13 u prvom kvartalu, preko 14 u drugom, došao do 17 u trećem kvartalu. Broj razmotrenih mjera je sa početnih 163, preko 226, došao do 235 u trećem kvartalu. A najveći napredak je ostvaren u realizaciji zakona – u zadnjem kvartalu je utvrđeno više zakona nego u oba prethodna zajedno (12, nasuprot 3 u prvom i 7 u drugom kvartalu).  

REZULTATI OSTVARENI U PRVIH 9 MJESECI 2015. IZNAD SU PROSJEKA U PRETHODNOM ČETVEROGODIŠNJEM PERIODU. Broj održanih sjednica (44) i na njima realizovanih mjera (611) je veći za skoro 20%, od prosjeka u prethodnim godinama. A veći je, mada neznatno, i broj utvrđenih zakona (22).

ANALIZIRAJUĆI MJERE KOJE JE VLADA TK RAZMATRALA U OVOM PERIODU, VIDLJIVO JE DA NAJVEĆI BROJ MJERA KOJE SU RAZMATRANE PREDSTAVLJAJU ODLUKE (322), KOJE ČINE PREKO 50% SVIH RAZMATRANIH MJERA. Najvažnijim odlukama se mogu smatrati one koje se odnose na pokretanje postupka finansijske konsolidaciji privrednog društva Rudnik soli „TUZLA“ d.d. Tuzla,  i TTU, firmi čiji je većinski vlasnik Kanton. Konsolidacija je dala rezultate u Rudniku soli, međutim, od konsolidacije u TTU se odustalo, a Vlada je, nakon razmatranja informacije radne grupe, donijela novu odluku kojom će kroz restrukturiranje i stečaj nastojati firmu ponovo pokrenuti. Vlada je svojim odlukama formirala i nekoliko radnih grupa za izradu Programa mjera za socijalno zbrinjavanje zaposlenika koji su u procesu stečaja, likvidacije, restrukturiranja i privatizacije preduzeća ostali ili ostaju bez posla, radne grupe za izradu nacrta Zakona o plaćama i naknadama u institucijama TK i radne grupe za izradu Zakona o državnoj službi. 

DO KRAJA MONITORISANOG PERIODA DONEŠENE SU ODLUKE I SPORAZUMI KOJIMA JE RIJEŠENO PITANJE ZBRINJAVANJA ZAPOSLENIKA TO AIDA. Sporazumom je predviđeno da do 2017. godine bude uvezan staž za 316 radnika sredstvima od 5,7 miliona KM sa „ESCROW“ računa. Vlada je, ovim, izgleda, i pomakla sa „mrtve tačke“ dugogodišnju privrednu neaktivnost ove firme. No, o tome ćemo više znati u nastavku.

USVAJANJE NEKIH ZAKONSKIH RJEŠENJA IZAZVALO JE ODREĐENE KONTROVERZE. Sindikat Solidarnost kritikovao je usvojene Izmjene zakona o javnom okupljanju, navodeći da se njima ograničavaju građanska prava radnika. Zakon o platama poslanika, članova Vlade i ostalih javnih zvaničnika TK, naišao je na reakciju Sindikata srednjeg obrazovanja, koji su ga nazvali obmanom, tvrdeći da stvarnog smanjenja plata po novom zakonu, nema. Pažnju javnosti je u velikoj mjeri zaokupilo i donošenje Zakona o osnovnom odgoju i obrazovanju i Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem obrazovanju i odgoju, kroz koje je Vlada najavila depolitizaciju obrazovanja. Poslanici opozicije su, međutim, mišljenja da Vlada sa ovim zakonima, zapravo, radi upravo suprotno – vrši dodatnu politizaciju.

VLADINU INICIJATIVU ZA ODRŽAVANJE TEMATSKE SJEDNICE POSVEĆENE PRIVREDI, KOLEGIJ SKUPŠTINE NIJE NI RAZMATRAO. Zbog promjena partnera u parlamentarnoj većini i promjene fokusa u radu Skupštine, najavljeno održavanje tematske sjednice posvećene stanju u privredi, nije održano. No, potreba da se o ovoj temi razgovara, ostaje.

NAJOZBILJNIJA ZAMJERKA VLADI TK, U POSMATRANOM PERIODU, ODNOSI SE NA PROGRAM RADA VLADE ZA 2015. GODINU – I TO KAKO NA VRIJEME NJEGOVOG DONOŠENJA, TAKO I NA NJEGOV SADRŽAJ I, KONAČNO, REALIZACIJU. Vlada TK je program svog rada za 2015. godinu donijela tek sredinom drugog kvartala ove godine (19.05.). Pritom, Program je neusklađen s programom rada Skupštine, što govori o neozbiljnosti ovih institucija. Potom, nastavlja se neprihvatljiva praksa unošenja u program rada i mjera koje su u doba usvajanja programa već bile realizovane, čime se statistički podaci o realizaciji planiranih obaveza čine neupotrebljivim, jer daju netačnu sliku o efikasnosti institucije. Naime, od 115 mjera koje su navodno, u prvih 9 mjeseci 2015, realizovane po planu, njih čak 50 je realizovano prije usvajanja plana, neke čak u doba kad Vlada koja je kreirala ovaj program nije ni postojala. „Retroaktivno planiranje“ je, naime, omogućilo da je Vlada, po podacima iz Programa rada, ima 100%-tnu efikasnost u realizaciji planiranih obaveza za 1. kvartal. Što je sve posljedica pokušaja da se formalno zadovolji obaveza donošenja godišnjeg programa rada, što međutim, u situacijama kašnjenja nema nikakvog smisla – program se uvijek donosi za period koji predstoji, tako da godišnji program rada ima smisla jedino ako je donesen kada je i predviđeno, prije početka godine na koju se odnosi, a kad se program donosi u maju, julu ili novembru, recimo on ne može biti godišnji, nego tek program za dio godine koji je preostao. 

KURIOZITET JE DA JE VLADA USKLAĐENA SA IZBORNIM REZULTATIMA IMENOVANA NA ISTOJ SJEDNICI NA KOJOJ JE DONESENA ODLUKA O NOVOM DUGOROČNOM KREDITNOM ZADUŽENJU TUZLANSKOG KANTONA, OD 20 MILIONA KM, U SVRHU POKRIVANJA BUDŽETSKOG DEFICITA. Najznačajniji problemi sa kojim se TK suočava jesu upravo zaduženost kantona i zastrašujuća stopa nezaposlenosti. Tuzlanski kanton, uz Unsko-sanski, ima najnepovoljniji odnos broja zaposlenih i nezaposlenih. Po podacima iz avgusta 2015. broj zaposlenih u TK je 83.352 a broj nezaposlenih čak 97.258. Oba navedena problema zahtjevju ozbiljne reformske zahvate, sinergiju i Vlade i Skupštine i privrede i akademske zajednice a i svu moguću pomoć izvana. Svi dosadašnji potezi su više gašenje naslijeđenih tinjajućih požara i rasčišćavanje situacije. Potrebni i pohvalni, ali su tek početak ozbiljnog posla, koji stoji i pred Vladom i pred Skupštinom.

STATISTIČKI PODACI, ZA PRVIH 9 MJESECI RADA, SMJEŠTAJU SKUPŠTINU TK MEĐU 3 NAJEFIKASNIJE KANTONALNE SKUPŠTINE U FBIH, U OVOM PERIODU. Po broju održanih sjednica i realizovanih mjera zaostaje samo za vladama KS i USK, a po broju realizovanih zakona, u ovom periodu, dijeli prvo mjesto sa Vladom KS, stim što Vlada TK ima dvostruko povoljniji odnos planiranih i neplaniranih zakona.

Nažalost, ovo više govori o drugima, nego o Skupštini TK. Rezultati kantonalnih skupština su, naime, generalno loši. Jer se radi malo – što se vidi i iz činjenice da, osim Skupštine TK, koja, u posmatranom periodu, 3 mjeseca nije održala ni jednu sjednicu, tri kantonalne skupština nisu zasjedale u 4 a još dvije skupštine nisu održale sjednice u čak 5 od 9 posmatranih mjeseci. 

SKUPŠTINA JE, U POSMATRANOM PERIODU, DALA SVOJ DOPRINOS RJEŠAVANJU NEKIH KONKRET-NIH PROBLEMA U PRIVREDI KANTONA. U istom danu kada je došlo do promjene izvršne vlasti Skupština je razmatrala odluku u vezi sa rješavanjem problema radnika u Fabrici obuće  “Aida” d.d. Tuzla. Skupština je dala saglasnost na tekst Sporazuma kojim se otvara mogućnost za rješavanje problema 18 godina neuvezanog radnog staža za 316 radnika. CCI sugeriše da bi se problem neuvezanog staža ipak trebao rješavati propisima sistemski i ravnopravno nudeći rješenja u svim kantonima i svim privrednim subjektima, bez obzira na vlasničku strukturu.

ZABRINJAVA VELIKI BROJ ZAKONA KOJI SE NE DONOSE U REDOVNOJ PROCEDURI. Od 19 zakona usvojenih u Skupštini, u posmatranom periodu, njih čak 12, usvojeno je po skraćenom ili hitnom postupku. Za šta, u principu ne postoji opravdanje – zakoni se, u pravilu, trebaju donositi u redovnoj proceduri, uz mogućnost njihovog poboljšanja, raspravom i prijedlozima, kako na Skupštini, tako i tokom javnih rasprava. 

U POSMATRANOM PERIODU UOČENO JE NEKOLIKO KRUPNIH KRŠENJA ZAKONA I POSLOVNIKA O RADU SKUPŠTINE TK. Najznačajnijim se smatraju kršenja Poslovnika koja se odnose na obavezu donošenje Programa rada i Budžeta do početka godine na koju se odnose. Nijedan od ova dokumenta nije usvojen na vrijeme, do kraja 2014. godine, nego je Budžet usvojen krajem marta, a Program rada krajem aprila. Ne samo da je Skupština kasnila sa donošenjem programskih dokumenata, nego je propustila ispuniti poslovničku obavezu da razmatra polugodišnju realizaciju svog programa rada. Pored navedenih kršenja Poslovnika i u novom mandatu imamo nastavljenu praksu kršenja poslovničke obaveze Vlade da na poslanička pitanja i inicijative poslanicima dostavi odgovore do naredne sjednice. Osim kršenja poslovnika u posmatranom periodu konstatovano je i kršenje nekoliko zakona, od kojih izdvajamo kršenje normi Zakona o budžetima FBiH, Zakona o poticajima u poljoprivredi TK  i Zakona o slobodnom pristupu informacija.

POTREBNA JE HITNA PROMJENA TRENUTNE PRAKSE, U ODREĐENIM ASPEKTIMA, KOJA ĆE OMOGUĆITI VEĆU JAVNOST RADA I INSTITUCIJE I JAVNIH ZVANIČNIKA. Veća otvorenost je nužna prije svega u radu komisija, kolegija, i prezentovanju rada Skupštine, te dostupnosti svih akata i donešenih odluka. Na samom početku mandata novog saziva Skupštine su zapaženi negativni koraci koji su pogoršali dotadašnju sliku transparentnosti rada institucija vlasti u TK. Tu prije svega mislimo na održavanja netransparentnih sjednica Administrativne komisije (sjednice na kojima su poslanici donosili odluke o povećanju plata i naknada poslanicima, uopšte nisu najavljivane, a zapisnici nisu bili dostupni). Početni problemi, u vezi dostave informacija o primanjima poslanika, koji su jedno vrijeme bili prevaziđeni, ponovo su dovedeni u stanje da se na uredan zahtjev ne dostavljaju informacije o pojedinačnim primanjima poslanika. Naime...

KOLEGIJ SKUPŠTINE UVEO JE EMBARGO NA INFORMACIJE O PLATAMA I POSLANIKA I ČLANOVA VLADE PROGLASIVŠI IH LIČNIM PODACIMA. Nezadovoljni činjenicom što se kroz izvještaje o monitoringu objavljuju podaci o ukupnim ličnim primanjima poslanika, Kolegij je na prvoj sjednici nakon godišnjeg odmora, 28.8.2015. godine, donio zaključak kojim od nadležnih institucija (Ministarstvo finansija i Službe Skupštine TK) traži da prije dostavljanja ličnih podataka poslanika Skupštine, nevladinim organizacijama, pojedincima i ustanovama, zatraže očitovanje Kolegija Skupštine. Vlada Tuzlanskog kantona je, slijedeći upute Kolegija, postala saučesnik u grubom kršenju Zakona o slobodi pristupa informacijama.

Centri civilnih inicijativa insistiraju da se otklone sve barijere i svi podaci koji se tiču javnih zvaničnika, koji platu primaju iz Budžeta, učine javnim.