19.11.2015

REZULTATI RADA VLADE I SKUPŠTINE POSAVSKOG KANTONA, I-IX 2015.

SKUPŠTINA PK SE POSLJEDNJIH GODINU DANA UOPŠTE NE BAVI SVOJIM OSNOVNIM POSLOM – USVAJANJEM ZAKONA. Osim „obaveznog“ zakona koji pratidonošenje godišnjeg budžeta (Zakona o izvršenju Budžeta PK za 2015. godinu, usvojenog 2.4.), Skupština PK, od oktobra prošle godine nije usvojila nijedan zakon. To je,istovremeno, i najlošiji rezultat, u odnosu na sve ostale institucije zakonodavne vlasti u zemlji, i najlošiji rezultat Skupštine PK u posljednjih 5 godina – u prvih 9 mjeseci 2013. godine je, primjera radi, usvojeno 13 zakona i još 1 prihvaćen u nacrtu.

USVAJANJEM BUDŽETA KANTONA ZA 2015. GODINU DALEKO NAKON PROPISANOG ROKA, SKUPŠTINA POSAVSKOG KANTONA PREKRŠILA JE ZAKON O BUDŽETIMA U FBiH. Umjesto do kraja 2014. godine, kako propisuje Zakon, Budžet je usvojen tek u aprilu 2015. godine. Skoro 4 mjeseca kasnije, na zadnjoj sjednici održanoj u posmatranom periodu, onoj od 28. jula, usvojen je rebalans budžeta, što je bilo motivisano činjenicom da  je Budžet bio nerealno proiciran i da ga kreirala vlada u „tehničkom mandatu“. Uglavnom, Rebalansom je Budžet PK smanjen za cca. milion i 660 hiljada KM, odnosno za oko 4,5%.

JOŠ VEĆE KAŠNJENJE, U ODNOSU NA PROPISANE ROKOVE DESILO SE PRI USVAJANJU PROGRAMA RADA.  Program rada Skupštine PK za 2015. godinu, umjesto do kraja 2014, usvojen je tek 18.06.2015., dakle, na samom kraju prvog polugodišta godine na koju se odnosi. 

Kuriozitet je da program rada donesen krajem drugog kvartala sadrži i plan za prvi kvartal, te da su u program unesene i neke mjere koje su realizovale prije nego je program uopšte usvojen, odnosno mjere koje tu nisu smjele biti, jer ugrožavaju vjerodostojnost statističkih podataka o efikasnosti Skupštine. No, bez obzira na to...

PROCENAT REALIZACIJE PLANIRANIH OBAVEZA SKUPŠTINE PK, NAJNIŽI JE U POSLJEDNJIH 5 GODINA. Realizovano je svega 12 od 54 mjere, koliko ih se nalazi u Programu rada za 2015. Što znači da je za 9 mjeseci realizovano tek 22% od planiranog za ovu godinu. Realizacija zakonodavnog dijela Programa još je lošija – Od planiranih 15 zakona, realizovan je samo 1. A i on dva i po mjeseca prije nego je Program usvojen.

NEREALIZOVAN JE ČITAV NIZ ZNAČAJNIH MJERA. Kada pogledamo listu zakona koje je Skupština planirala razmatrati (a nije), vidimo da se radi i o izuzetno važnim aktima koji uređuju oblasti značajne za kvalitetniji život građana. Pri tome, neke od njih, kao što su Zakon o prostornom uređenju i građenju  i Zakon o porodiljskim naknadama planiraju se za donošenje još od 2008. godine. 

Još uvijek nisu razmatrani ni programi rada za ovu godinu niza kantonalnih javnih ustanova i agencija.

REZULTATI RADA VLADE PK, U PRVIH 9 MJESECI 2015. GODINE SU POMALO ZBUNJUJUĆI - UMJESTO OČEKIVANOG POVEĆANJA INTENZITETA RADA I PRODUKTIVNOSTI, IZBOR NOVE VLADE PK DOVEO JE DO SMANJENJA PO OBA PARAMETRA. Nakon što je u prvom kvartalu održano dvanaest zasjedanja vlade „u tehničkom mandatu“ i jedno novoizabrane vlade, u drugom kvartalu, nova vlada održala je svega 9 zasjedanja, a u trećem još manje - 7.Vlada PK u tehničkom mandatu ne samo da je zasjedala više, nego je i razmatrala više mjera, a i jedini realizovani zakon je zakon koji je kreirala vlada u „tehničkom mandatu“.

POREĐENJE SA PRETHODNIM ČETVEROGODIŠNJIM PERIODOM NI PO JEDNOM PARAMETRU NE DAJE NAJBOLJE REZULTATE. Broj održanih sjednica u prvih 9 mjeseci 2015. (29) manji je nego u prvih 9 mjeseci 2013. i 2014, broj razmotrenih mjera (358) manji je nego u 2014. A broj realizovanih zakona je daleko najlošiji – u odnosu na tek 1 iz 2015, u prvih 9 mjeseci 2013. npr. je usvojeno 16 zakona (12 u prijedlogu i 4 u nacrtu).

VLADA PK JE SVOJ „PROGRAM RADA ZA 2015. G“ DONIJELA U DRUGOM KVARTALU 2015. Nakon što je vlada u „tehničkom mandatu“ propustila da izvrši svoju poslovničku obavezu i program rada za 2015. usvoji prije kraja 2014. godine, Program je donijela nova vlada PK, usvojivši ga na svojoj 8. redovnoj sjednici, 28.05.2015. a isti je potvrđen na sjednici Skupštine od 18.06. Realizacija ukupnih obaveza, prema podacima iz Programa rada, je relativno niskih 39% (12 od 54) a realizacija zakona svega 8% (1 od 15). No,...

ČAK NI OVAKO NISKA REALIZACIJA NIJE, ZAPRAVO, SLIKA REALNOG STANJA – ONO JE JOŠ GORE. Statistički podaci o realizaciji Programa rada Vlade PK, kompromitovani su vremenom usvajanja i sadržajem Programa rada. Umjesto da, poštujući vrijeme usvajanja, a ne ignorišući činjenicu da je već prošlo pola godine, Vlada, krajem juna, usvoji Program rada za drugu polovinu godine, ona se opredjelila za formalno zadovoljavanje propisane obaveze o donošenju godišnjeg programa rada, te je u šestom mjesecu usvojila Program koji ima plan realizacije za prethodinih 5 mjeseci. I ne samo to, nego je u taj plan ubacila i mjere koje su u trenutku usvajanja ovog programa već bile realizovane, i to su neke od njih bile realizovane u doba kad vlada koja je usvojila ovaj program, nije ni postojala. Stvarno stanje stvari je da je od 26 mjera iz Programa rada Vlade, koje su realizovane u prvih 9 mjeseci 2015. godine, njih svega 6 realizovano nakon usvajanja Programa rada, a ostalih 20 prije. Prije usvajanja Programa rada Vlade realizovan je i jedini usvojeni zakon koji se takođe nalazi u Programu, i to kao planiran i usvojen „u predvidjenom roku“ – u martu 2015. 

NA SAMOM KRAJU POSMATRANOG DEVETOMJESEČNOG PERIODA, NA SJEDNICI ODRŽANOJ 22.09. NA VLADI SU USVOJENE DVIJE VRLO ZNAČAJNE MJERE – PROGRAM MJERA ŠTEDNJE I UREDBA O PORODILJSKIM NAKNADAMA. Program mjera štednje je vrlo ambiciozan i sveobuhvatan i obuhvata i kontrolu potrošnje svih javnih sredstava i preispitivanje visine svih plaća javnom sektoru i zabranu novog zapošljavanja u kantonalnim tijelima uprave, javnim ustanovama i javnim službama, bez odobrenja Vlade i nadležnih tijela, te restrikcije u oblasti isplata svih vrsta naknada, korištenja službenih vozila, materijalnih i troškova reprezentacije, itd. No, kako će se plan sprovoditi i kakvi će efekti štednje biti u praksi, ostaje da se vidi.

UMJESTO DUGO OČEKIVANOG ZAKONA O PORODILJSKIM NAKNADAMA, KOJI SE U PROCEDURI NALAZI JOŠ OD 2008. GODINE, KANTON JE DOBIO VLADINU UREDBU O PORODILJSKIM NAKNADAMA ZAPOSLENIM MAJKAMA. Vlada ovim reguliše na prostoru PK do sada neuređenu oblast, uvodi sistem porodiljskih naknada za sve majke, nezavisno da li su zaposlene u privatnom ili javnom sektoru, garantujući iznos od 80% plate, svakoj zaposlenoj porodilji u trajanju od 12 mjeseci.

ZADNJEG DANA POSMATRANOG PERIODA U VLADI PK JE ODRŽANA SJEDNICA KANTONALNOG ODBORA ZA RAZVOJ, NA KOJOJ JE PREDSTAVLJEN PREDNACRT STRATEGIJE RAZVOJA PK ZA PERIOD 2016-2020. Radi se o ključnom strateško-planskom dokumentu, koji treba podstaći razvoj PK. Prošle sedmice predstavljen je i nacrt ovog dokumenta, što znači da se stvari polako kreću naprijed, ka konačnom usvajanju ovog važnog dokumenta na Vladi i Skupštini, nakon čega slijedi implementacija Strategije.

TRANSPARENTNOST RADA I SKUPŠTINE I VLADE PK JE NA PRIHVATLJIVOM NIVOU. Stručne službe su dobro organizovane a službene web stranice dobro uređene. No, postoji dosta prostora i za unapređenje. Jedna od ozbiljnih zamjerki odnosi se na donošenje Budžeta po hitnom postupku, što utiče na netransparentnost samog čina. Budžet mora proći javnu raspravu, tokom koje će interesnim grupama, sindikatima, NVO-ima, građanima uopšte, biti omogućen uticaj na njegov konačni sadržaj. A u Posavskom kantonu ta obaveza se redovno ignoriše, a Budžet se po pravilu donosi istovremeno sa ozbiljnim zakašnjenjem i po skraćenoj proceduri.

S OBZIROM DA SMO VEĆ NA SREDINI ZADNJEG KVARTALA 2015. GODINE, SKUPŠTINA I VLADA PK TREBA DA SE FOKUSIRAJU NA ZAKONSKU I POSLOVNIČKE OBAVEZE U VEZI SA ROKOVIMA ZA DONOŠENJE PROGRAMA RADA I BUDŽETA KANTONA ZA 2016.Treba preduzeti sve da bi se programi i Budžet za 2016. donijeli prije kraja 2015. godine, uz poštovanje principa transparentnosti. A treba i poslovnikom regulisati individualnu odgovornost za svaku od faza u izradi ovih dokumenata i predvidjeti odgovarajuće sankcije za neispunjavanje obaveza.Dosadašnja negativna praksa, takođe, nameće zaključak da je potrebno izraditi i usaglasiti jedinstvenu metodologiju izrade i donošenja Programa rada, sa preciznim rokovima i procedurama.