24.11.2015

MONITORING VLADE I SKUPŠTINE ZENIČKO-DOBOJSKOG KANTONA, I-IX 2015. NEMA MJESTA ZA ŽENE U VLADI ZDK

NAKON ZNAČAJNOG INTENZIVIRANJA RADA SKUPŠTINE ZDK U DRUGOM KVARTALU, U TREĆEM JE DOŠLO DO ODREĐENOG PADA. U drugom je kvartalu razmotreno čak 4 puta više mjera nego u prvom (43 : 8), da bi u trećem broj pao na polovinu prethodnog broja razmatranih mjera (23). 

S druge strane, treći kvartal je najproduktivniji u realizaciji zakona - usvojeno je 4 zakona, koliko u oba prethodna kvartala zajedno. No to je i dalje krajnje skromna realizacija. Naime...

UKUPNI REZULTATI SKUPŠTINE ZDK, U PRVIH 9 MJESECI 2015, ZNATNO SU LOŠIJI OD REZULTATA PRETHODNOG SAZIVA, U NJEGOVOJ PRVOJ POSTIZBORNOJ GODINI. Prošli saziv Skupštine ZDK, u prvih je 9 mjeseci 2011. godine, održao jednu sjednicu više, razmotrio 20% više mjera od aktuelnog, u prvih 9 mjeseci 2015. (88 : 73), i usvojio 67% više zakona (15 : 9).

POREDEĆI SA REZULTATIMA DRUGIH KANTONALNIH SKUPŠTINA, SKUPŠTINA ZDK SE NALAZI U GORNJOJ POLOVINI, PO SVIM POSMATRANIM PARAMETRIMA. Dijeli 3. i 4. mjesto sa Skupštinom TK, po broju održanih zasjedanja, a po broju realizovanih mjera i usvojenih zakona je četvrta.  

SKUPŠTINA JE I U PRVU GODINU NOVOG MANDATA UŠLA KRŠEĆI ROKOVE ZA USVAJANJE PROGRAMA RADA I SA PROBLEMIMA U SAMOJ STRUKTURI PROGRAMA, KOJI DOVODE U PITANJE RELEVANTNOST STATISTIČKIH PODATAKA O NJEGOVOJ REALIZACIJI. Program rada je usvojen 21.04.2015., iako Poslovnik Skupštine precizno definiše obavezu da se on donosi prije početka godine na koju se odnosi. Kašnjenje je prouzročilo i efekat tzv „planiranja unazad“. Naime, iako je usvojen tek u 4. mjesecu, Program rada Skupštine za 2015. godinu sadrži i „plan“ za prva 3 mjeseca i mjere koje su u doba usvajanja plana već bile realizovane. Pa, tako, po Programu rada Skupštine ZDK za 2015. godinu, realizacija planiranih obaveza u prvom kvartalu 2015. godine iznosi 100% i sve su mjere realizovane tačno u roku koji je i predviđen. Što, naravno, nije u redu.  

REALIZACIJA PLANIRANIH OBAVEZA, U POSMATRANOM PERIODU, NIJE BILA ZADOVOLJAVA-JUĆA. Zanemarimo li dio u Programu koji se odnosi na mjere iz 1. kvartala (zbog prethodno objašnjenog razloga) i posmatramo li samo one čija je realizacija planirana u drugom i trećem kvartalu, do 30.09. realizovano je 56,5% njih (48 od 85). Još jedna od ovih mjera je u posmatranom periodu djelimično realizovana (u nacrtu). A do 30.09. realizovane su i 3 mjere čije je usvajanje bilo planirano u 4. kvartalu, čime je pored navedenih 56,5% realizovanih mjera iz 2. i 3. kvartala, realizovano i 11% mjera iz 4. kvartala. 

U četvrti kvartal, Skupština ZDK je, tako, ušla sa 62 nerealizovane mjere, što je, dakle, više od realizovanog u 3. i 4. kvartalu zajedno. 

AKTIVNOST POSLANIKA NA SJEDNICAMA SKUPŠTINE JE NA ZAVIDNOM NIVOU. Nema poslanika koji u 2015. g nije uzeo učešća u nekoj od diskusija po mjerama koje su bile na dnevnom redu. Takođe, nema poslanika koji nisu ili postavili neko poslaničko pitanje ili pokrenuli neku inicijativu, u posmatranom periodu. 

NOVU VLADU DOČEKAO JE NAGOMILANI DEFICIT OD PREKO 70 MILIONA KM I DUG OD PREKO 25 MILIONA KM. Zeničko-dobojski kanton jedan je od 5 kantona u Federaciji BiH u kojim je broj registrovanih nezaposlenih i zaposlenih skoro identičan. Istovremeno, Zeničko-dobojski kanton je na dnu ljestvice u FBiH po visini ostvarene prosječne plate, koja je u avgustu 2015. iznosila je svega 709 KM. Zatečeno stanje definisalo je prioritete nove vlasti - stabilizacija kantona u ekonomskom, financijskom i političkom smislu. 

OD MARTA MJESECA, U KOME JE IMENOVANA NOVA VLADA ZDK, PRODUKTIVNOST VLADE BILJEŽILA JE KONTINUIRANI RAST, SVE DO JULA, NAKON KOGA SE DEŠAVA DRASTIČAN PAD. Od 50 mjera realizovanih u martu, produktivnost Vlade lagano je rasla sve do 139 mjera realizovanih u julu, da bi u naredna 2 mjeseca pala ispod polovine realizacije iz jula (avgust – 61, septembar – 68).

POKAZANA PRODUKTIVNOST NOVE VLADE JE VEĆA, OD ONE VLADE U „TEHNIČKOM MANDATU“, ALI NE DOVOLJNO ZA ZNAČAJNIJI ISKORAK. Održavajući 4,5 sjednice mjesečno, u prosjeku, što je nešto manje od vlade u „tehničkom mandatu“, koja je početkom godine, održavala 4,8 sjednica, u prosjeku, nova vlada ZDK je na njima razmatrala 88 mjera mjesečno, u prosjeku, u odnosu na 70 mjera vlade u „tehničkom mandatu“. I broj usvojenih zakona nove vlade je veći – 1,2 u odnosu na 0,4 mjesečno, u prosjeku, vlade u „tehničkom mandatu“. No, upravo na zakonima vidimo nedovoljnu efikasnost i produktivnost Vlade ZDK – dakle ona usvaja tek jedan zakon mjesečno, u prosjeku. Što je krajnje nedovoljno, za Kanton sa potrebama kakve ima ZDK i za Vladu sa takvim ambicijama kakve je, u svojim izjavama, ispoljio njen premijer.

NEDOVOLJNA KOLIČINA RADA I NEDOVOLJNA EFIKASNOST, U PRVIH 9 MJESECI 2015. POSTAJU OČITE U POREĐENJU SA REZULTATIMA VLADE ZDK U PRVOJ POSTIZBORNOJ GODINI NAKON PRETHODNIH IZBORA, ONIH IZ 2010. U prvih 9 mjeseci 2011. godine, Vlada ZDK je održala 29% više sjednica (53, naspram 41 u prvih 9 mjeseci 2015), na njima provela 53% više vremena (133 sata, naspram 87, u 2015.) i realizovala 37% više mjera (937, naspram 685 u prvih 9 mjeseci 2015.), utvrdivši, pritom, i 36% više zakona (15, u odnosu na 11, u 2015.).

PROGRAM RADA VLADE ZDK ZA 2015. G. USVOJEN JE SA NAJVEĆIM KAŠNJENJEM U POSLJEDNJIH 9 GODINA. I, PRITOM, KONCIPIRAN NA NAČIN KOJI OBEZVRJEĐUJE STATISTIČKE PODATAKE O NJEGOVOJ REALIZACIJI. Program rada je usvojen 20.05.2015., što znači da je prekršen Poslovnik Vlade, koji precizno definiše obavezu da se Program rada donosi prije početka godine na koju se odnosi. Pritom Program, koji je usvojen 20.05. sadrži i precizan plan za realizaciju u prethodna 4 mjeseca, te mjere koje su realizovane ne samo prije usvajanja Programa, nego u doba kada Vlada koja je ovaj program kreirala nije ni postojala. Ovakvim pristupom se onemogućava vođenje relevantne statistike o realizaciji planiranih obaveza.

Naime, od 203 mjere koliko ih je u Programu Vlade za 2015, za čak 102 je predviđeno vrijeme njihove realizacije u trenutku usvajanja Programa bilo prošlo. A više od polovine mjera koje bi, po ovom programu, trebale da se broje u realizovane u prvih 9 mjeseci 2015, zapravo su realizovane prije usvajanja Programa rada, i uopšte se ne mogu posmatrati u kontekstu efikasnosti realizacije planiranih obaveza Vlade, jer daju netačnu sliku. 

Naglasimo i da Vlada i Skupština ZDK nisu izuzeci u ovom kontekstu, nego tek dio vrlo raširene (negativne) pojave među bh institucijama vlasti.

KOORDINACIJA RADA VLADE I SKUPŠTINE ZDK, TOKOM PRVIH 9 MJESECI 2015. G, BILA JE RELATIVNO DOBRA. Mjere realizovane na Vladi, a o kojima je Skupština trebala zauzeti stav, kratko su boravile u proceduri i brzo dolazile na dnevni red i izjašnjavanje poslanika. Zakoni su se, u proceduri, zadržavali u prosjeku 42 dana. S druge strane, nedovoljna efikasnost Vlade, kao priređivača najvećeg broja mjera koji dolaze pred Skupštinu, uticala je i na efikasnost Skupštine, pogotovo u realizaciji planiranih obaveza. 

VLADINE MJERE ŠTEDNJE USPJEŠNO SE PROVODE. U cilju stabilizacije stanja u Kantonu, Vlada je kao jednu od prvih mjera donijela program štednje u ZDK. U okviru tih mjera je ukidanje savjetničkih funkcija u svim ustanovima, agencijama i institucijama, koje se finansiraju sa Budžeta, smanjenje plaća direktorima javnih preduzeća i ustanova iz nadležnosti Vlade, „moratorij na zapošljavanje“ i smanjenje drugih naknada i materijalnih troškova. Pozivamo Vladu da o rezultatima ovih mjera, periodično obavještava javnost.

VLADA ZDK KRŠI ZAKON O RAVNOPRAVNOSTI POLOVA. Vlada ZDK imenovana 11.03.2015. u svom sastavu nije imala nijednu ženu, iako Zakon o ravnopravnosti polova u BiH propisuje da je najmanja zastupljenost manje zastupljenog pola 40% i da se sve drugo smatra diskriminacijom, čije se otklanjanje istim Zakonom nalaže. Nažalost, ovo flagrantno kršenje zakona, nastavlja se i nakon jučerašnje rekonstrukcije Vlade – ni na jedno, od tri ministarska mjesta, na kojima su predstavnike DF-a, zamijenili predstavnici SBB nije izabrana žena. Nepoštovanje zakona od strane institucija vlasti je svojevrsni skandal, no, na žalost ne i rijetkost u BiH. A možda je još i gora (i neprihvatljivija) poruka koja se ovim šalje ženama.

S OBZIROM DA SMO U ZADNJEM KVARTALU 2015. GODINE, PODSJEĆAMO SKUPŠTINU I VLADU NA ZAKONSKU I POSLOVNIČKE OBAVEZE U VEZI SA ROKOVIMA ZA DONOŠENJE PROGRAMA RADA I BUDŽETA KANTONA ZA 2016. Kašnjenja u donošenju ovih dokumenata, kakvima smo bili svjedoci u prethodnim godinama, potpuno je nedopustivo. Treba, dakle, preduzeti sve da bi se aktivnosti sprovele propisima predviđenom dinamikom i programi i Budžet za 2016. donijeli prije kraja 2015. godine, uz poštovanje principa transparentnosti.