27.02.2017

RAD VLADE I SKUPŠTINE TUZLANSKOG KANTONA, U 2016. GODINI ZNAČAJAN BROJ USVOJENIH ZAKONA U 2016. GODINI I SKROMAN PLAN ZA NAREDNU GODINU

2016. godinu, u TK, obilježilo je više događaja, među kojima po značaju izdvajamo nastavak radničkih protesta, koji traju praktično u kontuitetu od velikih socijalnih protesta u februaru 2014. Radnici, lošom privatizacijom i nebrigom države uništenih firmi, protestovali su i tražili svoja pravai kroz čitavu 2016. g. Pri tome su pokazali da je kontinuiranom borbom i upornošću, praćenjem rada vlasti i realizacije datih obećanja, neodustajanjem – namjesto jednokratnih i kratkotrajnih (re)akcija u afektu – moguće pozitivno uticati na vlast i dovesti je u situaciju da se bavi ozbiljnim problemima, odnosno stvarnih životnim potrebama svojih građana. Teško je, nakon svega, u relativno malo vremena, napraviti onoliko kolika su očekivanja građana, no neki pozitivni pomaci u Tuzlanskom kantonu su evidentni. A na značajnije efekte rada vlasti na kvalitet života građana, naravno, još ćemo se načekati. Kao što ćemo se načekati da građani javno, kontinuirano, argumentovano izražavanje svojih potreba i zahtjeva prema vlastima i stalni angažman u tom smislu, shvate kao svoju građansku obavezu, u jednom demokratskom društvu. I da shvate da put za stvarnu promjenu ide preko njihove permanentne uključenosti u društvene procese i stalnog argumentovanog pritiska na institucije vlasti, a ne preko povremenih kratkotrajnih eksplozija nezadovoljstva. 

S DRUGE STRANE, UZ SKUPŠTINE USK, PK I BPK, SKUPŠTINA TK SPADA U SKUPŠTINE KOJE BUDŽET ZA 2017. G. – KAO DRUGI KLJUĆNI DOKUMENT ZA RAD INSTITUCIJA VLASTI U JEDNOJ GODINI – NIJE DONIJELA NA VRIJEME. Budžet TK za 2017. godinu nije usvojen u skladu sa rokovima propisanim Zakonom o budžetima FBiH. Ovo je nastavak loše prakse koja je rezultirala činjenicom da je u  proteklih 10 godina Budžet TK usvojen na vrijeme samo tri puta.

ZA RAZLIKU OD PRETHODNIH GODINA, RAD SKUPŠTINA TK JE U 2016. G.BIO VRLO RAVNOMJERAN– SVAKI MJESEC JE ODRŽANA TAČNO JEDNA SJEDNICA. Ta ravnomjernost, međutim, nije pozitivno uticala ni na intenzitet rada Skupštine, ni na njenu produktivnost. Rad jeste bio bolje planiran i stalan, bez velikih pauza, ali je, u konačnici, i broj održanih sjednica (12) i broj na njima razmotrenih mjera (113), u 2016. manji nego u prethodnoj godini, a manji i od prosjeka prethodnog mandata. A u poređenju sa drugim kantonalnim skupštinama, po oba parametra, Skupština TK je u sredini ljestvice. Ali je, s druge strane, rad bio bolje fokusiran.

KAO ODGOVOR NA STALNE ZAHTJEVE CCI-A ILI IZ NEKOG DRUGOG RAZLOGA – INSTITUCIJE VLASTI U TK SU SE, U 2016. GODINI, FOKUSIRALE NA DONOŠENJE NAJZNAČAJNIJIH MJERA, KOJIMA SE SISTEMSKI, DUGOROČNO, UREĐUJU ODNOSI U ODREĐENIM OBLASTIMA, TE, NA REALIZACIJU PROGRAMOM RADA PLANIRANOG. I U OBA TA SEGMENTA POSTIGLI RESPEKTABILNE REZULTATE. Skupština TK je, u 2016. g usvojila 26 zakona, što je najveći broj zakona usvojen od strane jedne kantonalne skupštine, u ovoj godini (preko 20 zakona usvojila je još jedino Skupština KS). Pri tome, ona ima i nominalno i procentualno najveću realizaciju planiranih zakona, od svih kantonalnih Skupština – 14 od 19 planiranih.

Skupština TK ima i najbolji procenat realizacije UKUPNIH planiranih obaveza – oko 90%.No, taj uspjeh poprilično devalviran činjenicom da se do njega došlo, ne iznimnom efikasnošću, nego malim obimom planiranih mjera (svega 69). Praksa da se odgovor na nepotpunu realizaciju plana nalazi ne u povećanju efikasnosti, nego u smanjivanju obima planiranih obaveza, je neprihvatljiva. A, nažalost, nastavljena je i sa Programom za 2017, koji ima i najmanji obim planiranih mjera ukupnoa i najmanji obim planiranih zakona, u posljednjih 11 godina.

TRANSPARENTNOST RADA SKUPŠTINE TK NIJE NA DOVOLJNO VISOKOM NIVOU I U NEKIM ASPEKTIMA JEPOTREBNA HITNA PROMJENA PRAKSE KOJA ĆE OMOGUĆITI VEĆU JAVNOST RADA I INSTITUCIJE I JAVNIH ZVANIČNIKA. Između ostalog, proces donošenja Programarada za 2017.je pratila netransparentnost, kršenje Poslovnika, a svi prijedlozi za dopunu Programa rada su odbijeni. Prije početka izrade prijedloga Programa rada, Skupština nije uputila javni  poziv građanima, udruženjima, lokalnim zajednicama, da se uključe u izradu programa rada i da predlože teme od njihovog interesa. Svih 13 amandmana  na prijedlog Programa rada predloženi od strane poslanika DF-a su odbijeni. Bez ikakvog obrazloženja od strane Kolegija je odbijena i Inicijativa Centara civilnih inicijativa sa 14 preporuka, od kojih se dio odnosio upravo na proces i način izrade programa rada, a dio na važne mjere, od interesa za građane TK, koje nisu uvrštene u Program Skupštine za 2017.

SKUPŠTINA TK NE POKAZUJE POTREBNU OZBILJNOST U KONTEKSTU REALIZACIJE OBAVEZA KOJE SE PRED KANTON STAVLJAJU U PROCESU EU INTEGRACIJA. Pitanja iz Upitnika Evropske komisije,  odgovori, kao ni o uloga institucija sa Tuzlanskog kantona u procesu evropskih integracija nisu, na Skupštini, razmatrana ni u obliku informacije, baš kao i u slučaju Reformske agende.

JEDNA OD OZBILJNIH ZAMJERKI ODNOSI SE NA ČINJENICU DA NI U 2016. GODINI NIJE ODRŽANA NIJEDNA TEMATSKA SJEDNICA SKUPŠTINE TK. I pored Vladine inicijative za održavanje tematske sjednice posvećene privredi, upućene još 2015. godine i inicijative poslanika Fuada Imamovića za održavanje tematske sjednice na kojoj bi se raspravljalo o stanju u rudnicima TK, sa posebnim akcentom na stanje u Rudniku Kreka, te, pored drugih važnih pitanja o kojima bi vrijedilo organizovati zasebne, tematske sjednice, Skupština od početka aktuelnog mandata nije održala nijednu. Imajući u vidu da u Programu rada Skupštine za 2017. g. nema planiranih tematskih sjednica, očigledno je da i pored postojanja potrebe, ne postoji spremnost Skupštine za organizovanjem tematskih parlamentarnih rasprava o vitalnim problemima u Kantonu. No, nije to jedina stvar na kojoj je Skupština, odnosno njeno rukovodstvo, pokazalo odsustvo spremnosti da se uradi nešto što bi trebalo...

NI HAPŠENJE I IZRICANJE PRESUDE POSLANIKU SKUPŠTINE TK, ZBOG UČEŠĆA U KORUPCIJI, NIJE BILO DOVOLJNO ZA REZOLUTAN STAV NADLEŽNIH TIJELA SKUPŠTINE. Najvećom greškom u radu Kolegija i Administrativne komisije, u 2016. godini, smatramo nerazmatranje statusa poslanika Merseda Šerifovića i smjene ministra Edina Ajanovića, osuđenih za udruživanje radi činjenja krivičnih djela i zloupotrebu položaja i ovlaštenja, te, propuštanje prilike da se po prvi put u Skupštini TK dosljedno primjeni Etički kodeks, osudi koruptivno ponašanje, a izricanjem sankcije zbog povreda Kodeksa aktivno radi na očuvanju digniteta i institucije i funkcija javnih zvaničnika.

U POSMATRANOM PERIODU UOČENA SU BROJNA KRŠENJA POSLOVNIKA O RADU SKUPŠTINE. Skupština je i ove godine propustila ispuniti poslovničku obavezu da razmatra godišnju i polugodišnju realizaciju svog programa rada na sjednici Skupštine. U trećem kvartalu su od strane Skupštine zakazane 2 sjednica hitnog karaktera u vezi kojih nisu data obrazloženja razloga hitnosti, što takođe nalaže Poslovnik. Na 27. sjednici Skupštine TK je vođena rasprava o Zakonu o izmjeni i dopuni Zakona o visokom obrazovanju bez obaveznog stava nadležne skupštinske komisije, čime je prekršena obaveza propisana članovima 21 i 25. Poslovnika Skupštine. Od strane opozicionih poslanika je takođe ukazano na probijanje vremena trajanja poslaničkog sata, nedozvoljeno komentarisanje poslaničkih inicijativa, itd.

NAKON ŠTO JE U 2015. GODINI MANJE ILI VIŠE USPJEŠNO RIJEŠENO PITANJA FABRIKE OBUĆE AIDA, GREDELJ REWOMA, DITE, U 2016. JE VLADA TK NASTAVILA DA SE „STIMULISANA“ ŠTRAJKOVIMA, BAVI PROBLEMIMA OVDAŠNJIH FIRMI I NJIHOVIH RADNIKA. Neke je probleme, kao i većinu u 2015. g, riješila, ili ih još rješava, zahvaljujući dobroj saradnji sa Federalnom vladom, a za neke je i sama uspjela da nađe rješenje. Ali je breme zaostataka i rezultata dvodecenijske nebrige i uništavanja ovdašnje privrede ogromno. I za najkrupnije probleme Vlada još ne pokazuje spremnost da se suoči sa njima. I pitanje je ima li uopšte kapaciteta za to.

RADNIČKI PROTESTI I OŠTAR KRITIČKI ODNOS SINDIKATA „SOLIDARNOST“ (KOJI JE VLADU NAZVAO PRIVATIZIRANOM OD STRANE PREMIJERA, NAJNEEFIKASNIJOM I NAJNESPOSOBNIJOM DOSADA) DOVELI SU DO, POHVALNOG, POVEĆANJA TRANSPARENTNOSTI U RADU VLADE. Vladu je, u pokušaju da se zaštiti od optužbi i da pridobije javnost, o svojim odlukama, tokom 2016, veoma često prema javnosti upućivala detaljne informacije, uključujući i to u kom pravcu i uz čije učešće se dalje mogu očekivati rješenja otvorenih pitanja. Toj veoma dobroj praksi se moglo zamjeriti jedino što u informacijama nisu davani i jasniji rokovi za rješavanje problema.

POREDEĆI SA DRUGIM KANTONALNIM VADAMA, VLADA TK JE I PO INTENZITETU RADA I PO PRODUKTIVNOSTI, NA TREĆEM MJESTU KANTONALNE LJESTVICE. U 2016 godini Vlada TK je održala dvostruko više zasjedanja od Vlade ZHK, npr. ali i dvostruko manje od Vlade KS. Ukupan broj održanih sjednica je 65, no svega 40 su redovne sjednice, što znači da nije ispunjena poslovnička obaveza održavanja jedne redovne sjednice sedmično. Ukupno je, u 2016. godini, razmotreno 1466 mjera.

REALIZACIJOM 86% PLANIRANIH OBAVEZA IZ PROGRAMA RADA, VLADA JE POSTIGLA  ZADOVOLJAVAJUĆU EFIKASNOST. Realizacija programiranih obaveza u 2016. godini je i nominalno (164 mjere), i procentualno (86%), veća nego što je bila i u jednoj godini prethodnog mandata. I jedan od najboljih rezultata među kantonalnim vladama.