12.05.2021

BEZ JAVNIH SASLUŠANJA, NEMA NI KONTROLE TROŠENJA JAVNOG NOVCA

„Bez organizovanja javnih saslušanja revidiranih institucija, nema ni potpune kontrole trošenja javnog novca“ –   istaknuto je jučer u Banja Luci na press konferenciji Centara civilnih inicijativa (CCI) koji su predstavili Analizu procesa javne revizije u Republici Srpskoj za period 2016 – 2019. godina.

Nakon objavljenih revizorskih izvještaja, obaveza institucija je realizovati revizorske preporuke, što u velikoj mjeri izostaje. Također obaveza Odbora za reviziju Narodne skupštine Republike Srpske je organizovati javna saslušanja  revidiranih institucija – što se u praksi ne dešava. Kroz Analizu, CCI upozoravaju da pristup procesu javne revizije u Republici Srpskoj, treba biti znatno odgovorniji od strane revidiranih institucija i Odbora za reviziju NSRS.  Za period od 2016. do 2019. godina, Glavna služba za reviziju, je zaključno sa decembrom 2020. godine objavila 267 izvještaja o finansijskoj reviziji institucija u Republici Srpskoj od kojih najviše čine korisnici budžeta, (njih 127). Za finansijske izvještaje u periodu od 2016 – 2019. godine dato je 106 pozitivnih, 145 mišljenje s rezervom i 16 negativnih mišljenja.

Zabrinjavajuće je da 51% mišljenja s rezervom, i dodatnih 7% negativnih mišljenja, ukazuje da revidirani subjekti i dalje u značajnom broju ne rade u skladu sa zakonima i drugim propisima te da je njihova finansijska disciplina još uvijek nedovoljna. Ono što bi pomoglo spriječiti dalje ponavljanje sličnih ili istih propusta jesu javna saslušanja pred nadležnim Odborom u Narodnoj skupštini RS koja trebaju omogućiti učešće javnosti, medija i organizacija civilnog društva. To bi bila prilika da revidirane institucije pojasne uočene nedostatke, te pokažu odgovornost i ozbiljnost u radu, preuzimajući obavezu realizacije preporuka koje bi dovele do otklanjanja nedostataka. 

Također, Odbor za reviziju može da predloži Narodnoj skupštini smanjenje budžeta budžetskih korisnika, na osnovu nalaza i preporuka iz izvještaja o reviziji.  Međutim, ovakva javna saslušanja izostaju, što u najmanju ruku znači neispunjavanje zakonom precizirane uloge Odbora za reviziju Narodne skupštine Republike Srpske a u konačnici dovodi do nepostojanja kontrole trošenja javnog novca.

Nažalost, posljednje javno saslušanje revidiranih institucija sa uključivanjem javnosti organizovano prije 10 godina – što neosporno ukazuje da uloga Odbora za reviziju NSRS u kontroli trošenja javnog novca nije dovoljno iskorištena, čime se dodatno otvara prostor neodgovornom trošenju novca građana Republike Srpske i mogućoj korupciji. S obzirom da je Glavna služba za reviziju dostavila sve konačne revidirane izvještaje, jasno je da Odbor za reviziju nije postupio prema svim izvještajima kako je to propisano Poslovnikom o radu, Smjernicama Odbora i Zakonu o reviziji. Očigledan je primjer negativan revizorski izvještaj za APIF, koji nije razmatran u Narodnoj skupštini, pred poslanicima.

Dodatno, zabrinjava činjenica da je Glavna služba za period 2016 – 2019. god. uputila čak 2172 preporuke revidiranim institucijama. Međutim, od 1672 preporuke za period 2016 – 2018. god. samo 23% posto preporuka je realizovano do kraja 2020. godine. Ovo upućuje da ne postoje jasno propisane sankcije za nepoštivanje preporuka, što pojedine revidirane institucije očigledno koriste i ne postupaju po upućenim preporukama. U ovom kontekstu, bitno je istaći, da uspjeh revizije ne zavisi samo od rada Službe za reviziju, nego je ključna obaveza djelovanja ostalih institucija, poput tužilaštava, parlamenta, političkih aktera i u konačnici i sudova.   Tim povodom, Centri civilnih inicijativa pozivaju na unapređenje procesa javne revizije u Republici Srpskoj. Korak ka uspješnijoj kontroli trošenja javnog novca bit će zasigurno odluka Odbora za reviziju da organizuje javna saslušanja uz prisustvo medija i zainteresovane javnosti, kao i konačne aktivnosti parlamenata, tužilaštava, političkih partija i sudova da koriste proces javne revizije i rade u korist svih građana i građanki.

Projekat „Učinkovitija javna revizija za smanjenje korupcije u Bosni i Hercegovini“ provode Centri civilnih inicijativa (CCI) uz finansijsku podršku Švedske. Projektom se želi doprinijeti odgovornijem trošenju budžetskih sredstava i smanjenju korupcije u javnim institucijama u BiH