17.02.2012

Relativno visok stepen realizacije planiranog uglavnom posljedica trenda smanjenja planiranih obaveza. Ni usaglašen rad Vlade i Skupštine TK, kao ni velika stranačka disciplina među poslanicima i podrška Vladinim prijedlozima nisu doveli do potpune

Ako je suditi po onome što je najavljeno u ekspozeu Premijera Tuzlanskog kantona, da će se efikasnost rada kantonalne uprave tokom mandata mjeriti kroz njen doprinos rastu zaposlenosti i GDP-a, investicijama, izvozu i boljem standardu građana, onda 2011.godinu za vlast u TK nikako ne možemo nazvati uspješnom, jer je tek dio usvojenih mjera u prošloj godini samo nagovijestio mogućnost rješavanja ovih problema. Većina pokazatelja boljeg života u dosadašnjem periodu rada Vlade i Skupštine  nije afirmativan – broj nezaposlenih u decembru 2011.g. je iznosio 95 194 i od početka mandata porastao je za 2512, pa je situacija trenutno takva da je broj nezaposlenih za čak 11 000 veći od broja zaposlenih, a prosječna primanja su među najnižima u FBiH. No, bez obzira na ove zastrašujuće podatke, još uvijek nije donesen Zakon o poticajima u privredi, niti je urađena analiza i izmjena kantonalnih propisa kojima bi se otklonile prepreke za nove investicije, a sada je već izvjesno  da su u ovom mandatanom periodu male šanse za realizaciju Akcionog plana zapošljavanja, koji je bio okosnica predizbornih obećanja,  obzirom da njegovo donošenje nije planirano ni Programom rada za 2012.godinu. Slijedeći ovu politiku, i pored kontinuiranog problema sa poplavama, klizištima i snijegom, još uvijek nije usvojen Plan zaštite i spašavanja ljudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesreća Tuzlanskog Kantona, koji se već tri godine, kao obaveza, samo prenosi iz jednog Programa rada u drugi.

Analiza rada Skupštine TK u prethodnoj godini, posebno onog dijela koji se odnosi na realizaciju programa rada, pokazala je da imamo na djelu zanimljivu situaciju, da Skupština,  ne mijenjajući obim urađenog posla u odnosu na prethodne godine, ima viši stepen realizacije planiranog (primjera radi, 2008. godine je Skupština TK realizovala 64% vlastitog Programa rada, što je, dakle, znatno manje od aktuelnih 83%,  ali je količina usvojenih mjera bila gotovo identična - 56.). Drugim riječima, Skupština nije rješenje problema lošeg stepena realizacije plana u prethodnim godinama,  pronašla u povećanju rada i realiziranih mjera, nego u smanjenju obima planiranih mjera za 2011. godine, pa je Program rada Skupštine TK u 2011. godini sadržavao samo 71 mjeru, odnosno po obimu je bio veći samo od Programa Skupštine PK, a čak dva puta manji od Programa Skupštine USK i tri puta od Programa Skupštine KS. I čak ni takav program Skupština nije uspjela realizovati u potpunosti. Skupština TK je, naime, u prosjeku, mjesečno realizovala manje od 5 planiranih mjere.

Skupština je od 33 razmatrana zakona, predložena od Vlade, usvojila 31, stoga čudi da je Vladi TK ostalo nerealizirano još 10 zakona, koji su bili planirani godišnjim Programom rada, među kojima je i  Zakon o radu, koji je ključan u borbi protiv rada na crno i jvalitetnijoj zaštiti radnika. Skupština zapravo nije  u 2011. godini  razmatrala 8 zakona  zbog nedostavljanja dokumenata od strane Vlade. Treba istaći da čak  4 zakona na kantonalnom nivou nisu mogla biti utvrđena zbog nedonošenja propisa na višem nivou što ukazuje na probleme u funkcionisanju vlasti po vertikali.

Izostanak kreditnog zaduženja i pad svih prihoda  za 8,7% prinudili su Vladu i Skupštinu da donesu rebalansiran budžet u iznosu 362.135.916 KM  koji je za  8,7 % manji za planiranog. Najveća  smanjenja rashoda su realizovana na  račun plata budžetskih korisnika, intervencije javnim preduzećima i u oblasti korištenja dopunskih prava iz BIZ-a. Međutim, neshvatljivo je da su u rebalansiranom budžetu transferi političkim partijama ostali neumanjeni, tako da političke stranke nisu dijelile sudbinu svih budžetskih korisnika. A evidentno je da ni zastupnici u Skupštini nemaju namjeru  dijeliti  sudbinu građana TK. Naime, nakon što su plate poslanika u Skupštini TK  većim dijelom 2011. godine zadržale nivo plata iz 2010. godine, rebalansom su umanjene za (cijelih!) 2%, tako da su njihova primanja i dalje skoro 4 i po puta veća od prosječnih primanja uposlenika u TK. Zahtjevi sindikata i incijative pojedinih poslanika da se primanja poslanika regulišu zakonom i  svedu u realne okvire, primjerene uslovima ekonomske krize uporno se ignorišu. Pravi šamar građanima predstavljaju “stimulativne” esktra naknade koje profesionalni poslanici, pored plata, naplaćuju za prisustvovanje sjednicama radnih tijela, kolegija i sjednicama Skupštine

Obzirom da Budžet za 2012.g. nije usvojen na vrijeme, zbog nepoznavanja podataka potrebnih za njegovo utvrđivanje, na snazi je Odluka o privremenom finansiranju Tuzlanskog kantona za prva tri mjeseca 2012. godine. Za to vrijeme budžetski korisnici neće moći započinjati nove ili proširene programe i aktivnosti sve dok se ne odobri Budžet Kantona za 2012. godinu. Da bi se na kvalitetniji način moglo shvatiti šta znači odgađanje blagovremenog donošenja Budžeta i usvajanje restriktivne, ali nužne Odluke o privremenom finansiranju, navešćemo samo primjer „novog“ programa zapošljavanja 1300 osoba sa VSS-, čija je implementacija ogođena do usvajanja Budžeta za 2012. g.  Ni programi rada za 2012.g. nisu usvojeni na vrijeme, odnosno, iako je Vlada uradila nacrt Programa koji je poslužio kao osnova za izradu Programa rada Skupštine TK,  Skupština je na 15 redovnoj sjednici 22.12.2011. g usvojila samo svoj, dok je radna verzija Programa rada Vlade je samo primljena k znanju.

I Vlada TK je ostvarila relativno visok stepen realizacije Programa rada – 87%. Skupštinska većina, koja je uglavnom podržala najveći dio mjera predložen od Vlade,  je jedino bila dovedena u pitanje prilikom razmatranja zakona iz oblasti obrazovanja i kod smanjenja plata budžetskih korisnika.

Prilikom usvajanja Zakona o izmjenama i dopuna Zakona o osnovnom odgoju i obrazovanju poslanici opozicije i sindikati obrazovanja zahtijevali su povlačenje zakona iz procedure zbog primjedbi: na kvalitet vođenje javne rasprave, ponovno politiziranje obrazovanja, odstupanje  od normi okvirnog i važećeg zakona , te da se pri izradi zakona nije postupilo po Jedinstvenim pravilima  za izradu propisa u institucijama BiH. I pored brojnih primjedbi, zakon je usvojen zahvaljujući neuobičajeno jakoj stranačkoj disciplini poslanika, koja je vrlo izražena u funkcionisanju Skupštine TK u aktuelnom mandatu.  Ostao je gorak ukus da se to desilo bez iznošenja dovoljnog broja ozbiljnih argumenata. Promjenom zakona koji je podrazumijevao najdemokratičniji način izbora direktora osnovnih škola - neposrednim izborima, smanjen je dostignuti nivo demokratizacije i depolitizacije, a povećala se sumnja da se sve čini radi povratka stranačke kontrole nad direktorskim funkcijama u osnovnim školama.

“Poseban” slučaj  karakterističan je za Skupštinu TK. Naime, poslanik Mijo Krešić iz HDZ-a  nije prisustvovao nijednoj radnoj sjednici Skupštine, niti radnog tijela, izuzev one sjednice Skupštine na kojoj je preuzeo mandat i položio zakletvu. Kako je riječ o nezabilježenom slučaju potpunog zanemarivanja poslaničke obaveze u zastupanje interesa birača u Skupštini, postavlja se pitanje ne samo odgovornosti poslanika da javnosti  obrazloži svoje postupke,  nego i potrebe za nužnom izmjenom propisa koji regulišu obaveze poslanika. Pored Mije Krešića, ni Maida Smajlović (SDA) , kao ni Dženita Hrvić (SDA),  nisu,  od preuzimanja mandata, izlazile za skupštinsku govornicu,  iako su profesionalno angažovane.  Na kraju, iako ranije deklarativno podržana, ideja za povećanjem transparantnosti rada izabranih predstavnika, kroz omogućavanje elektronske evidencije prisustva i glasanja poslanika, nije bila ni planirana Budžetom za 2011.g., čime se Skupština TK svrstala među parlamente koji nisu ništa uradili na informatičkom unaprjeđenju i predstavljanja svoga rada.

Izvještaji o monitoringu rada Vlade i Skupštine TK mogu se preuzeti pod linkom Monitoring.

Za sve informacije molimo da kontaktirate Majdu Behrem Stojanov, glasnogovornicu CCI-a:

061 175 767, 036 580 553, majda@ccibh.org, www.cci.ba